Ardarazli [Off] (13.10.2013 / 21:31)
.
Ibtidai məktəbdə
uşaqların inkişafı ümumi
şəkildə aşağıdakı
mərhələlərdən keçir:
- tanışlıq,
- əldə olunmuş biliklərin
başqa kontekslərə
keçirmək qabiliyyəti,
- biliyə yiyələnməyin rutin
üsullarına malik olmaq,
- biliyi və təcrübəni
praktiki tətbiq etmək,
- cism və dəyər haqqında
fikir yürüdülməsi,
- situaisuyaların/
tapşırıqların həlli
yollarının sərbəst
planlanması, icrası,
nəzarəti və həmçinin
bunun nəticəsində yeni
interpreatisyaların inkişaf
etdirilməsi.
İbtidai məktəbi bitirdikdə,
son nəticədə uşaqlar
ümumi biliklərlə bərabər
sosial birgəyaşamın
qaydaları və normalarını
mənimsəmiş olurlar. Onlar
təhlükəsiz hərəkət etmək,
məsuliyyətə sahib olmaq,
tənqidlə yola getmək və
onu güc işlətmədən həll
etməyə çalışmağı
öyrənirlər. Bu şagirdlərdə
məktəb həyatında
yaşadıqları situasiyalar
sayəsində öz dəyər
təsəvvürü formalaşır. Əsas
amillərdən biri də
məktəbdə qəbul edilmək
və başqalarını qəbul
etməyə yiyələnməkdir.
Qeyd olunanlarla bərabər
uşaqlar öz sağlamlığı və
təhlükəsizliyi üçün
məsuliyyəti tanıyır və onu
həm məktəb daxilində,
həm də kənarda dərk
edirlər. 3-cü sinifdə
şagirdlər velosipedlə yol
qaydalarına riayət etməyi
yiyələnir və onlar polis
idarəsinin əməkdaşları
tərəfindən imtahan
edilərək “sürücülük”
vəsiqələri alırlar. Bu
imtahana uşaqlar çox ciddi
yanaşırlar. 3-cü sinifdə
şagirdlərə həmçinin bir il
müddətində üzmə
texnikası öyrədilir. Sonda
bu fənndən də imtahan
verib vəsiqə almaq
lazımdır. Velospied
sürmək, üzmək almanların
mədəni istirahətlərinin
tərkib hissəsi olduğundan
bu vərdişlərə yiyələnmək
uşaqlar arasında vacib
sayılır. İbtidai məktəbdə
din fənni də tədris olunur.
Əsasən xristian dini
haqqında məlumat verilir.
Bu dərsə getmək
istəməyənlər Etika fənnini
seçirlər.
Burada ibtidai məktəb
təhsili haqqında qeyd
etdiklərim yalnız kağız
üzərində deyil,
məktəblərdə dəqiq
həyata keçirildiyindən
ibtidai məktəbi bitirmiş
alman şagirdlərinin
yetkinlik dərəcəsini
təsəvvür etmək çətin
deyil.
Əsasını ibtidai məktəbdən
götürən, ayrı-ayrı fərdlərin
qabiliyyətlərini nəzərə
almaq və onlara özlərini
realizə etmək imkanları
yaradan təhsil üsulu
yuxarı siniflərdə də davam
etdirilir.
Bütün təhsil sistemi
haqqında yazmaq yəqin
ki, bir az çox olardı, amma
mən yenə də qısa da olsa
dəqiq fənlər haqqında bir
neçə kəlmə demək
istərdim. Mənim orta
məktəbdə oxuduğum
dövrdə riyazi düsturları,
fiziki asılılıqları, kimyəvi
birləşmələri və digər
uzun-uzun düsturları
əzbər bilmədən hər hansı
bir məsələnin həllinə
əncam çəkmək imkanımız
yox idi. Almaniyada isə
5-12 siniflərdə dəqiq
fənlərdə keçilən
formulaların hamısı bir
kitabçada verilir. Şagird bu
kitabçanı həm ev
tapşırıqlarının, həm də
sinifdə yoxlama işlərinin
yerinə yetirilməsində,
hətta imtahanda da
istifadə edə bilir. Yəni
əsas, şagirdlərin riyazi
düsturları əzbər
bilmələri yox, nəyi
harada istifadə etmək
qabiliyyətləri üstün
götürülür.