Ardarazli [Off] (30.07.2014 / 22:01)
Milyon illər ərzində Yerdə
hökmranlıq etmiş dinozavrlar
nəhəng asteroidin planetimizlə
toqquşmasından sonra məhv
oldular. Əldə edilmiş yeni
nəticələrə əsasən, əgər həmin
toqquşma başqa bir dövrdə baş
versəydi, dinozavrlar hələ də Yer
üzünün hakimi idilər.
Ən son tapıntılar və analitik
məlumatlara əsaslanan tədqiqat
sayəsində paleontoloqlar
təxminən 66 milyon il əvvəl baş
vermiş dinozavrların "soyqırımı"
hadisəsini bərpa etməyə nail
olublar.
10 km uzunluğundaki asteroidin
Yerə, hal-hazırki Meksika ərazisinə
düşməsindən bir neçə milyon il
əvvəl planetimizdə böyük geoloji
dəyişikliklər müşahidə edilirdi:
vulkanik aktivlik artırdı, dünya
okeanının səviyyəsi dəyişilirdi,
temperaturda ani sıçrayışlar baş
verirdi.
Qədim kərtənkələlərin qida
zənciri bu dövrdə zəifləmişdi:
iqlim dəyişikliyi səbəbindən bitki
ilə qidalanan dinozavrların növ
müxtəlifliyi ani azalmalara məruz
qalmışdı, dolayısı ilə ət yeyən
yırtıcı dinozavrların da qida
qaynaqları xeyli tükənməli idi. Bu
səbəbdən "qatil-asteroidin"
yaxınlaşma anına qədər
dinozavrlar zəifləmişdi - qida
qıtlığı, sağ qalmaq uğrunda
davamlı mübarizələr və s. onların
həqiqi mənada "əldən düşməsinə"
yol açmışdı. Kosmik fəlakətin
nəticəsində də milyon illər ərzində
planetə hökmranlıq etmiş
dinozavrlar məhvə məhkum
oldular.
Asteorid toqquşması nəhəng
sunami, zəlzələlər, yanğınlar və ani
temperatur dəyişikliklərinə
gətirib çıxardı. Qlobal qida zənciri
nəhayət tənəzzül etdikdə
dinozavrlar son sağ qalmaq
şanslarını da itirmiş oldular. Sağ
qalıb nəsli artırmış növlər isə
yalnız uçmağı bacaranlar idi ki,
onlar da müasir quşların meydana
gəlməsinə səbəb oldular.
Paleontoloqları n gəldiyi qənaətə
görə, həmin asteroid Yeri cəmi bir
neçə milyon il əvvəl, dinozavrların
növ müxtəlifliyi baxımından
zəngin olduqları dövrdə və ya bir
qədər gec, yeni dinozavr
növlərinin peyda olduğu dövrdə
vursaydı, kosmik fəlakətin
nəticələri qədim sürünənlər üçün
bir o qədər ölümcül olmazdı və bir
çox növlər yaşamağa davam
edərdi. Beləliklə, dinozavrları Yer
üzünün ən şanssız canlıları
adlandırmaq olar