connection [Off] (11.09.2015 / 00:15)
Bu, əlbəttə, bizim hisslər dünyamıza aiddir. Əlbəttə, xarici dünyada Ay var. Lakin biz baxdıqda ancaq Ayın öz hisslər dünyamızdakı varlığı ilə qarşılaşırıq.
Kaliforniya Universitetindən neyrobioloq və psixiatriya professoru Cefri M. Şvartz isə kvant fizikasının göstərdiyi bu faktla bağlı “Zehin və beyin” (The Mind and The Brain) adlı kitabında bu sətirləri yazır:
Kvant fizikasındakı müşahidə güclü şəkildə ifadə edilə bilmir. Klassik fizikada (Nyuton fizikası) müşahidə olunan sistemlər onu müşahidə edən və tədqiq edən şüurun varlığından asılı olmadan bir varlığa malikdir. Ancaq kvant fizikasında ancaq müşahidə nəticəsində fiziki kəmiyyətin həqiqi dəyəri olur.
Cefri Şvartz müxtəlif fiziklərin məsələ ilə bağlı şərhlərini belə xülasələmişdir:
Yakob Bronovskinin "“The Ascent of Man”"kitabında qeyd etdiyi kimi: “fiziki elmlərin bir məqsədi maddi dünyanın tam görünüşünü verməkdir. XX əsrdə fizikadakı ən böyük uğurlardan biri isə bu məqsədi əldə etməyin mümkün olmadığını sübut etmək oldu”.
Heyzenberqin fikrincə, obyektiv reallıq “buxarlanıb uçub”. 1958-ci ildə bunları etiraf etmişdir:
“Kvant nəzəriyyəsində riyazi cəhətdən formulunu verdiyimiz təbiət qanunları artıq birbaşa zərrəciklərlə əlaqədar deyil, zərrəciklər haqqında məlumatımızla əlaqədardır”.
Bor isə: “Fizikanın vəzifəsinin təbiətin necə olduğunu tapmaq olduğunu düşünmək səhvdir. Fizika təbiət haqqında bizim nə deyəcəyimizlə bağlıdır”, – deyib.
“What the Bleep Do We Know” (Nə bilirik ki?) adlı sənədli filmdəki fiziklərdən Fred Alan Vulf isə bu faktı belə tərif etmişdir:
Cisimləri formalaşdıranlar cisimlər deyil. Cisimləri formalaşdıranlar fikirlər, məfhumlar və informasiyadır.
80 il davam edən, insan zəkasının reallaşdırdığı ən maraqlı və həssas təcrübələrdən sonra qəti və elmi cəhətdən sübut edilmiş kvant fizikasına qarşı heç bir əks-fikir yoxdur. Aparılmış təcrübələrin gətirdiyi nəticələrə qarşı da əks-fikir yoxdur. Kvant fizikası yüzlərlə müxtəlif cəhətdən mümkün olan hər cür təcrübədən keçirilmişdir. Çoxlu elm adamına Nobel mükafatı qazandırmış və hələ də qazandırır. Qəti fakt kimi qeyd-şərtsiz qəbul edilmiş Nyuton fizikasının gətirdiyi ən əsas məfhumu- mütləq maddə məfhumunu aradan qaldırmışdır. Keçmiş fizikanın tərəfdarları maddənin yeganə real varlıq olduğuna inanan materialistlər kvant fizikasının gətirdiyi maddəsizlik faktı qarşısında ümidsizliyə düşüblər. Artıq bütün fiziki qanunları metafizikada axtarmağa məcbur olublar. Bu böyük zərbə XX əsrin əvvəllərində materialistləri hal-hazırda bu sətirlərdə tərif edilməyəcək qədər dolaşdırmışdır. Kvant fiziki Brus Devit və Nil Qraham bu vəziyyəti belə tərif edirlər:
Kvant nəzəriyyəsinin meydana gəlməsindən əvvəl müasir elmin heç bir nailiyyəti insan düşüncəsində bu qədər dərin iz qoymamışdır. Əsrlər ərzində formalaşmış düşüncə qəliblərindən əziyyət çəkən bir nəsil əvvəlki fiziklər yeni metafizikaya üz tutmalı olublar. Bu yeni istiqamətin yol açdığı sıxıntı dövrümüzə qədər davam edib. Fiziklər ciddi itki ilə üzləşiblər: reallığa olan bağlılıqları ilə.