Ardarazli [Off] (14.03.2016 / 21:56)
Bu gün həmdə "dahi" dedikdə ilk ağla gələn şəxs olan Albert Eynşteynin doğum günüdür. Eynşteyn, həyatının ən əhəmiyyətli hadisəsi kimi, 6 yaşındaykən əmisinin ona Evklidin "Elementlər" kitabını hədiyyə etməsini qeyd etmişdi. Sonradan "Annus Mirabilis" (möcüzə il) olaraq adlanacaq 1905-ci ildə, 26 yaşındaykən yazdığı, modern fizikanın qurulmasında başqa hər hansı alimdən daha çox paya sahib olması ilə nəticələnən fotoelektrik effekt, Broun hərəkəti, xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi və kütlə-enerji ekvalentliyinə dair 4 məqalə dərc etdirmişdi.
Eynşteynin yaradan haqqındakı görüşləri mübahisə mövzusu olmuşdur, antropomorfik bir Tanrıya inanmasa da, kvant mexanikasının ehtimallı şərhinə "Tanrı zər atmaz" deyə qarşı çıxmışdır. Atom bombası proyekti üçün Amerika hökümətini təşviq etsə də, bombanın Yaponiyaya atılmasına qarşı çıxmış, ancaq diqqətə alınmamışdır-sonralar "tətiyi mən çəkdim" deyə peşmanlığını ifadə etmişdir.
Plankın "kvantlaşma" ideyasını fotoelektrik effektin açıqlanmasında istifadə etsə də, kvant mexanikasına həmişə müxalif olmuşdur. Bir çox yeni ideya və gənc fiziki dəstəkləsə də, öz "epistemolojik maneə"-lərindən xilas ola bilməmiş, sabit kainat modelini müdafiə etmişdir. Sonralar kainatın genişlədiyi təcrübi təsdiqini tapanda, "sabit kainat" israrı üçün "həyatımın ən böyük fiyaskosu" demişdir.
İsrailin prezidenti olmaq təklifini və ağır xəstəykən cərrahi müdaxiləni rədd etmişdir.
Bütün stereotipləri, "epistemolojik maneələri" ilə yanaşı, modern fizikanın yaranmasına ciddi təkan vermişdir. Elmin açıq müzakirə və təcrübi təsdiq üzərindəki israrı Eynşteyni bütün dəhasına və nüfuzuna baxmayaraq, bir avtoritetə çevrilməsinə, onun stereotiplərinin elmin inkişafına mane olmasına əngəl olmuşdur. Elm institutu Eynşteynin təcrübü təsdiqini tapan nəzəriyyələrini qəbul etmiş, təcrübənin inkar etdiyi ideyalarını rədd etmişdir. Eynşteyn kimi böyük dəha belə elmin "təbiətdən soruşmaq" tələbi nəticəsində doqmatikləşməmişdir.