_He_Y_At_ [Off] (04.04.2021 / 16:31)
Əgər bütün bu yazdıqlarıma rəğmən kitabı oxumaq qərarına gəldinizsə (əgər hələ də oxumamısınızsa) kitabdan köçürdüyüm bu hissəni yaxşı-yaxşı oxuyub həzm edin:)
Günlərin bir günü bir savadlı professor qoca dərvişin yanına gəlir və deyir:
- Mən sizin yanınıza həqiqəti öyrənməyə gəlmişəm. Mənə öyrədə bilərsiniz?
Dərviş gülümsəyir və deyir:
- Gəlin əvvəlcə çay içək.
Professor dərvişə öz stəkanını uzadır və Dərviş stəkana çay süzməyə başlayır. Stəkan ağzına kimi dolsa da Dərviş işinə davam edir və çay stəkandan daşmağa başlayır. Bu zaman professor qışqırır:
- Siz neyləyirsiz? Mənim stəkanım doludur!
Dərviş gülümsəyir və deyir:
- Bəli, sənin stəkanın doludur!

Bu Dzen pritçası belə bitir. Ondan çıxan nəticə belədir ki, əgər sən yeni bilik əldə etmək istəyirsənsə bütün əvvəl bildiklərini unutmalısan. Sənin elm stəkanın artıq şeylərlə dolu olarsa ora heç vaxt əlavə bilik tökmək olmayacaq. Nə vaxt ki, sən həqiqətə hazır olacaqsan, o zaman bütün əvvəl öyrəndiklərini geridə qoyub gəlməlisən. Çünki öyrəndiklərin bildiklərin ilə ziddiyyət yaradanda hamı yeni bilikdən çox köhnə inamdan yapışır. Axı yeni olan hər şey qorxuludur və anlaşılmazdır. Sizin bu yaşa kimi topladığınız bir bilik, inam bazası var və siz əminliklə nəyisə bilirsiniz. Məsələn, siz əminsiniz ki, dəvəquşular təhlükə zamanı başını torpağa gizlədir, öküzlər qırmızı rəngə həssasdırlar, Azadlıq heykəli Nyu-Yorkda yerləşir. Və bir gün bir adam bizə desə ki, bunlar belə deyil, biz şübhələnəcək və bu məlumata inanmayacağıq. Yeri gəlmişkən, yuxarıdakı məlumatların hamısı səhvdir:) Dəvəquşular heç vaxt başını torpağa salmır, bu qədim Roma əfsanəsidir. Öküzlərin gözü rəngləri seçə bilmir ki, qırmızıya qəzəblənsinlər. Azadlıq heykəli isə Nyu-Cersidədir:)

Bu kitaba həqiqətən də psixoloji cəhətdən hazır olmaq lazımdır. Əgər hazır deyilsinizsə, normal həyatınızı yaşayın deyirəm mən. Nə zaman ki, özünüzü imanınızı sorğulamağa hazır hiss edərsiniz, bu kitabı açıb oxuyarsınız. Bu kitab həm də sizi incidə bilər. Mən uzun müddətdir inancsız bir insanam və məni incitmədi. Amma bir şeyə inanmaq ehtiyacı biz insanların qanında var. Bu istər budda olsun, istər ərəb allahı. Və artıq biləndə ki, inanılacaq bir kəs yoxdur əslində.. Bu sizi çox incidə bilər. 

Kitab bədii əsər deyil. Yəni Mark Levi əsəri deyil, elə bil ki, Dan Brown əsəridir. Dinin sütunlarından, bütün dinlərin mənşəyinin ortaq olmağından, şamanlardan, ilk kahinlərdən, təkamül nəzəriyyəsindən və bu kimi şeylərdən çox məlumat əldə edəcəksiniz. Kitabda bir sıra maraqlı eskperimentlər də var. Məsələn,

Göyərçinlərin ilkin dini inancı

Alimlər arasında maraqlı mübahisələr gedirdi, görəsən qədim insanları rituallara vadar edən nə idi? Görəsən, tanrı inancı bizim içimizdə olan bir şeydir, yoxsa təsadüf nəticəsində yaranır? Yaxşı, bəs əgər belə bir inanc varsa, niyə biz onu heyvanlarda müşahidə etmirik? Məşhur alim, zoopsixoloq Berret Frederik Skinner insan inanclarını və onlara təsir edən amilləri uzun illər müşahidə edir və araşdırırdı. Onun göyərçinlərlə keçirdiyi fenomenal eksperiment qərb təfəkkürünün formalaşmasında və dünyanı daha aydın anlamağa güclü təsir etmişdi.

Bu eksperimentdə B.F. Skinner bir neçə qutu götürür və hərəsinin içinə bir göyərçin yerləşdirir. Göyərçinlər bir-birindən uzaqda yerləşir və bir-birlərini görmürlər. Daha sonra qutunun kənarına xüsusi mexanizm qoyulur. Bu mexanizm göyərçinlərə yem gələn qaba gedən bir borudur və mexanizmin yanında düymə var. Təbii ki, göyərçinlər tez bir vaxtda bunu anlayır və düyməni basaraq yemin qaba tökülməsinə təsir edirlər. Bu aydın məsələdir. Amma Skinner bu eskperimenti dəyişir və göyərçinləri qeyri-adi bir vəziyyət qarşısında qoyur. O qutudan düymələri çıxarır və qutuya yem tökən mexanizmi elə qurur ki, mexanizm qeyri-bərabər formada ixtiyari vaxtda açılır və qutuya yem tökür. Mexanizmin işləməsində heç bir qanunauyğunluq olmur, bir gün hər saatdan bir yem tökən mexanizm növbəti gün heç yem tökməyə bilır, o biri gün isə gündə cəmi üç dəfə yem tökə bilər. Bununla sanki süni olaraq təbiət hadisələri qurulmuş olur. Bir il yağış çox yağır, o biri il heç yağmır. Şimşək arada çaxır, arada yox. Gah balıq tuta bilirsən, gah yox. Skinnerə maraqlı idi, görəsən belə bir şəraitdə quşlar özlərini necə aparacaq? Beləcə qəribə bir hadisə baş verir. Alimlər bir həftə sonra quşları müşahidə edəndə qeyri-adi fenomenlə qarşılaşırlar. Birinci qutudakı göyərçin davamlı olaraq hoppanır. İkinci qutudakı göyərçin başını saat istiqamətinin əksinə fırladır. O biri göyərçin küncdə dayanıb qanadlarını çırpır. Bunu görən alimlər qədim qəbilələrin rituallarını anlamağa başlayırlar. Demək, birinci qutudakı göyərçin yüz üsulla yemin gəlməsi üçün çalışır və təsadüfən hoppanan anda yemək gəlir. Bu zaman onun beynində belə bir fikir formalaşır ki, yemin gəlməsinin səbəbi hoppanmaqdır. İkinci göyərçində başını fırlatmaqla eyni hadisə baş verir. Beləcə biz kənardan baxanda anlayırıq ki, onların hərəkətləri əslində heç bir halda yemin gəlməyinə təsir etmir.  Amma bu artıq göyərçinlərdə dini inanca çevrilir və onlar belə deyək, öz yağış rəqslərini oynamağa davam edirlər. Bununla heyvanlarda ilkin ritual inanclarının yarandığına şahid oluruq. Qəbilələrdə də eyni hadisə baş verir. Bir gün biri porsuq ovlayır və onun ətini yeyir. Səhərisi gün zəlzələ baş verir. Bütün qəbilə düşünür ki, bu porsuq əti ilə bağlı bir şeydir. Təbii ki, beləcə tabular və günahlar formalaşır.

Kitabda paleokontakt, UNO-larla bağlı da çox maraqlı məlumatlar, elmi dəlillər var. Amma mən bunlarla çox başımı yormuram, müəllifin özünün də qeyd etdiyi kimi bu mövzular elə mövzulardır ki, adam dərinə getdikcə batır, mistika ab-havası yaranır:)

Amma düzünü deyəcəm, mənə kitabda ən çox təsir edən nə mistik hadisələr oldu, nə meşə dairəsi söhbəti, nə müəllifin imamla dialoqu, nə ateistin maraqlı nitqi.. Mənə ən çox təsir edən kitabın sonuncu cümləsi oldu






Men cox paxil biri olduguma gore demeyecem hansi kitab oldugunu))))
Ne vaxtsa oxusaniz yadiniza duserem))))