B.O.S.S [Off] (22.01.2022 / 13:04)
Bir gün Sokrat tələbələri ilə söhbət edərkən bir tələbəsi Sokratdan soruşur:- "Əgər demokratiya çoxluğun qərarını qəbul etməkdirsə, ədalətli olan da bu deyilmi?Məsələn, yüz nəfərin səs verdiyi bir səsvermədə, əlli bir nəfərin qərarını qəbul etmək ədalətli və doğru olar, yoxsa qırx doqquz nəfərin?Həm də böyük ehtimal var ki, daha çox insanın daha az insandan yanılma ehtimalı daha azdır. Onda sizin demokratiyaya qarşı çıxmağınız doğru olmadığı kimi haqlı da deyil."Bunun üzərinə Sokrat həmişə olduğu kimi sual-cavab yöntəmini işə salaraq o tələbədən əvvəlcə soruşur:-"Deyə bilərsən, bilgə olmaq daha çətindir, yoxsa cahil olmaq?"Tələbə:-"Şübhəsiz ki, bilgə olmaq daha çətindir.Bilgə olmaq üçün çox oxumaq, çox çalışmaq, çox araşdırmaq lazımdır, amma cahil olmaq üçün bütün bunlara ehtiyac yoxdur." Sokrat:-"Onda bizə deyə bilərsən, toplumda cahil insanların sayı çox olar, yoxsa bilgə insanların?"Tələbə:-"Heç şübhəsiz ki, cahil insanların sayı daha çox olar."Sokrat:-"Bəs bizə deyə bilərsən, bir gəmidə yüz yolçu olsa, gəminin harada, necə, hansı yöndə yelkən açması gərəkdiyini kapitan yaxşı bilər, yoxsa yüz yolçu?"Tələbə:-"Əgər yolçular arasında dənizçilik bilgisi olan yoxdursa, şübhəsiz, ən yaxşı bilən kapitandır."Sokrat:-"Onda deyə bilərik ki, hər kəs hər mövzuda danışa bilməz.Hər kəs bildiyi yerdə danışmalıdır.Hər iş əhlinə verilməlidir..."Tələbə:-"Əlbəttə, olması gərəkən də budur." Sokrat:-"Bəs onda deyə bilərsən, kimin hansı mövzuda bilgili olub-olmadığını bilmədən, sadəcə çoxluq olduları üçün qərarlarının doğru olduğunu düşünmək və ədalətli saymaq nə dərəcə düzgündür?Həm sən də qəbul etdin ki, bir toplumda cahillərin sayl bilgələrin sayından çox olur."