Ardarazli [Off] (25.02.2013 / 21:21)
1992-ci il 25-dən 26-a
keçən gecə 25 uşaq
Xocalı faciəsi zamanı öz
yurd-yuvasından
didərgin düşməklə
yanaşı, hər iki
valideynini də itirib.
Modern.az-ın növbəti
müsahibi Xəzangül
Əmirova da onlardan
biridir. Xocalıdan
çıxarkən onun ailəsində
4 uşaq olsa da,
bacılarından biri
ermənilərin açdığı atəş
nəticəsində həyatını
itirib. 1984-cü il
doğumlu Xəzangül isə
həmin vaxt 8 yaşında
olub. Bacısı Nigar 1987-ci
ildə, qardaşı Vüsal 1991-
ci ildə dünyaya gəlib.
– Fevralın 25-dən 26-a
keçən gecə xatirələrində
necə qalıb?
– Hər axşam bizim kənd
atəşə tutulurdu, amma
həmin gecə bu, daha da
gücləndi. Evdə qalmağımız
mümkün olmadıqda
meşəyə tərəf qaçdıq.
Çünki başqa çarəmiz
qalmamışdı. Gecədən
səhər saat 7-dək yol
getdik. O zaman ermənilər
bildilər ki, Xocalının bütün
sakinləri Ağdama tərəf
qaçırlar.
– Xocalıdan çıxdınız,
sonra nə oldu?
– O günü yaddan çıxarmaq
olmaz. Çünki bu faciə bizi
öz doğmalarımızdan
ayırıb. Qaçanda atam məni
və o biri bacımı, anam isə
balaca bacımı götürdü.
Qardaşım isə nənəmlə idi.
Onlar yolda bizdən ayrı
düşdü. Atam, anam və üç
bacı qaldıq.
Qaçhaqaçda ermənilər
anamı başından vurdular,
o, öldü. Ermənilər bizi
mühasirəyə alıb girov
götürdülər və Əsgərana
apardılar. Yol boyu atəş
açırdılar. Baxmırdılar ki,
körpədir, yaşlıdır. Bu
güllələrdən biri 5 yaşlı
bacıma dəydi və o, yerə
yıxıldı. Əlimdən tutmuşdu,
əyildim ki, bacımı
qaldırım. Amma gördüm
ki, artıq o da ölüb. Beləcə,
anamla bacımı orada
qoymalı olduq. Bizi bir gün
girov saxladılar. Atamı
bizdən ayırmışdılar.
Kişilərlə qadınlar ayrı-ayrı
yerlərdə saxlanılırdı.
Erməni əsgəri qapını
açanda mən ona tərəf
qaçdım və dedim ki, atamı
görmək istəyirəm, məni
atamın yanına apar. Mənə
dedi ki, “gözlə səni atanın
yanına aparacağam”.
Bir az keçdikdən sonra
gəldi və dedi ki, “gəl səni
atanın yanına aparım”.
Qapıdan çıxanda gördüm
ki, atamı ağaca
bağlayıblar. Elə həmin an
atama tərəf qaçdım, lakin
erməni əsgəri məni tutub
saxladı, qoymadı atamı
qucaqlayım. Mənə dedi ki,
“narahat olma, atanı
öldürməyəcəyəm. Sadəcə
atana suallarım var, o
sualları cavablandırsın,
sonra onu buraxacağam”.
Atama deyirdilər ki, sən
deməlisən ki, “Azərbaycan
torpaqları ermənilərindir”.
Atam isə deyirdi ki, “məni
öldürsəniz də, bunu
deməyəcəyəm”. Sonra
atamın üstünə benzin
tökdülər. Mən bir də
atama tərəf qaçmaq
istədim. Erməninin
qarşısında diz çökdüm.
Onun ayaqlarını
qucaqladım ki, atamı
buraxsın. Yenə mənim
qolumdan tutub itələdi və
“öldürmürəm, qorxma”
dedi. Bir daha təkrar
olaraq, atamdan
“Azərbaycan torpaqları
ermənilərindir” sözünü
deməsini istədi. Atama
bildirdi ki, bu sözü desə,
onu azad edəcəklər ki,
uşaqlarını saxlasın. Atam
hətta bizim ölməyimizə
belə, razı idi, amma bu
sözü dilinə gətirmədi və
əsla öz torpağını
satmayacağını söylədi.
Atamın üstünə benzin
töküb kibriti onun üstünə
atdılar. Atam alovlar içində
idi. Mən bir də qışqırdım
ki, “atamı öldürməyin”.
Atamsa dediyindən
dönmürdü. Atamı
gözlərim qarşısında diri-
diri yandırdılar. Bu hadisə
heç vaxt mənim
gözlərimin önündən
getmir.
Biz atamı da məcburən
orada qoyduq. Sonra nə
baş verdisə, bizi Ağdams
gətirib , ermənilərlə
dəyişdilər. Düzdür, atamın
meyitini gətirsələr də,
bunun nə mənası var idi
ki!? Onsuz da ancaq külü
qalmışdı. Külünü tabutda
gətirmişdilər.
– Bəs ananın, bacının
meyitini gətirə
bildinizmi?
– Onları gətirib Ağdamda
dəfn etdilər. Amma
ermənilərlə sərhəd
zonasında yerləşdiyindən
biz bu gün onların
qəbirlərini ziyarət edə
bilmirik. Bizə icazə
vermirlər ki, həmin sahə
təhlükəlidir.
– Nənəndən,
bacılarından ayrı
düşdün. Onlardan nə
vaxt xəbər aldın?
– Onlar nənəmlə birgə
gəlib çıxmışdılar. Daha
sonra biz də gəldik. Bir
gün çöldə qaldığımıza
görə, ayaqlarımız
donmuşdu. Ağdamda bizi
xəstəxanada
yerləşdirmişdilər.
– Sonra harada
yaşadınız?
– Biz - qardaşım, bacım və
mən nənəmlə birgə
yaşadıq. Bakıda “Qızılqum”
sanatoriyasında
məskunlaşdıq. Orta təhsili
bitirəndən sonra liseydə
oxudum. 25 yaşımda ailə
qurdum. İndi 4 yaşında bir
oğlum var. Qardaşım Vüsal
isə polis əməkdaşıdır,
Pirşağıda yaşayır. Bacım
da ailəlidir, iki övladı var.
– Yəqin ki, nənənlə bir
yerdə yaşayanda çox
ağır günləriniz olub.
Kimlərsə kömək edib?
– Biz 18 yaşımıza qədər
müavinət almışıq. Başqa
heç yerdən bizə maddi
köməklik olmurdu. Bir də
nənəm pensiya və
“çörəkpulu” alırdı, onunla
dolanırdıq. Gəncənin sabiq
polis rəisi Rasim
Musayevin bizə çox böyük
köməyi dəyib. O ailəmiz
haqqında eşitmişdi və bizi
gəlib tapmışdı. O vaxt biz
qardaşıma sünnət toyu
etməmişdik, Rasim
müəllim onun kirvəsi oldu.
Ondan sonra da tez-tez
bizə köməklik edirdi.
– Xocalı hadisəsindən
sonra bizim nəslin
gözündə qorxu var. Bu
haqda nə düşünürsən?
– Mənim içində heç bir
qorxu qalmayıb. Fəxr
edirəm ki, atam vətən
yolunda şəhid olub. O bizi
düşünmədən ölümə razı
olubsa, mən də heç nədən
qorxmalı deyiləm. O vaxt
səkkiz yaşım var idi. Bu
yaşda bir uşağın beyni ağ
kağıza bənzəyir. Beynimə
bu dəhşətli faciə yazılıb.
İndi məndə heç bir qorxu
yoxdur.
– Xocalıda hər iki
valideynini itirən 25
uşaq var. Onlardan
kimlərlə əlaqələrin var?
– “Qızılqum”da yaşayanda
Vəsilə adlı qızla
münasibətim var idi. Elə
indi də arada danışırıq. O
uşaqlardan Xatirə
Orucovanı da tanıyıram,
sizə müsahibə verən
Anarın bacısı. Onun sağ
qalacağına heç kim
inanmırdı. O qızın bütün
bədəni deşik-deşik idi.
Eşitmişəm ki, ailə həyatı
qurub..