ve qanunvericilikde, etrafdakılarla münasibetde ve s. sahelerde eyni derecede mesum olublar. Onlar bir kese zülm etmeyib, bir kesin haqqında sehv hökm vermeyib, şerietin heç bir qanununu unutmayıblar.

Buna da diqqet yetirmek lazımdır ki, peyğemberleri günahsız olmağa Allah mecbur etmeyib. Eger bele olsaydı, bu xüsusiyyet onlar üçün üstünlük sayılmazdı. Peyğemberler öz istekleri esasında mesumdurlar. Normal insan zeher içmekden, yoluxucu xestenin qabağından qalan qidanı yemekden çekindiyi kimi, peyğemberler de günah etmekden çekinirler. Çünki onların gözünde günah iş görmek, zülm töretmek zeher içmekden de pisdir.

Mesumluğa münasibet sünni ve şie mezheblerinde bir qeder ferqlidir. Bele ki, ehli-sünne mezhebine göre, peyğemberlerin peyğember seçilmezden evvel mesum olmaları vacib şert deyil. Sünni mezhebli müselmanların böyük ekseriyyetinin mensub olduğu matüridiyye eqide mektebine göre, peyğemberlikden evvel nadir hallarda günahın baş vermesi mümkün sayılır (Sabuni. Matüridiyye eqaidi, seh. 54). Hemçinin, peyğemberlik dövründe de unutqanlıq ve bilmemezlik üzünden “zelle” adlanan kiçik xeta etmeleri mümkündür. Allah-teala onların bu xetalarını derhal düzeldib.

Şie eqidesine göre ise, peyğemberler mütleq menada mesumdurlar. Onlar ne qesden, ne de bilmeyerekden ne böyük, ne de kiçik günah etmezler, haram ve mekrüh iş tutmazlar, yalnız vacib ve müsteheb emeller ederler.

Sünni mezhebi baxımından peyğemberin dünya heyatına aid meselelerde sehve ve unutqanlığa yol vermesi mümkündür. Hetta evveller doğru-dürüst qaydasını öyretmiş olduğu bezi dini meselelerde de (meselen, namaz emellerinde) sehv ve unutqanlıq ede biler. Amma şie eqidesinde bunlar qeyri-mümkün sayılır. Çünki bu xüsusiyyetler insan üçün eyib ve nöqsan hesab edilir. Eger peyğember sehv etse ve sehvinin üstü sade adamlar terefinden açılsa, onlar özlerinin Allahdan daha elmli olduqlarını düşünerler. Çünki peyğember hemişe yalnız Allahdan aldığı vehy esasında hereket etdiyini söyleyir. Buna göre

<< 1 [2] 3 >>