“Feqr” (feqirlik) anlayışı dini edebiyyatda bir neçe
menada işledilir. Ereb dilinden tercümesi “yoxsul,
kasıb, möhtac” demekdir. Menaların birine göre, bütün insanlar feqirdirler, çünki Allah-tealanın merhemetine möhtacdırlar. Yalnız Allah qenidir (zengindir, ehtiyacsızdır): “Allah zengindir, siz ise yoxsulsunuz” (Mühemmed, 38). Diger menaya göre, feqirlik – maddi yoxsulluq, kasıblıq demekdir. Bezi aye ve hedislerde bu cür feqirlik insanın imanına zerer yetire bilecek pis bir hal kimi gösterilir: “Şeytan sizi yoxsulluqla qorxudaraq, alçaq işlere sövq eder...” (Beqere, 268). “Feqirdense qebir yaxşıdır” (İmam Eli (e)). Feqirliyin bu cür deyerlendirilmesinin sebebi budur ki, kasıb insan özünün ve ailesinin dolanışığını temin etmek üçün başqalarına, hetta dinsiz ve meneviyyatsız şexslere de möhtac olar, bununla öz şexsiyyetini, müsteqilliyini itirer, alçalar. Bir qrup revayetlerde ise feqirlik beyenilen bir hal kimi gösterilir. Hetta Hezret Mühemmed Peyğemberin (s): “Feqir menim fexrimdir”, “Bu ümmetin en yaxşıları feqirlerdir” buyurduğu revayet
olunur. İmam Eli (e) ise: “Axiretde insanların en zengini bu dünyada en kasıb olanıdır” deyib. İmam Mühemmed Baqir (e) buyurub: “Kasıb möminler cennet bağlarına varlı möminlerden 40 il evvel buraxılacaqlar”. Sonra imam öz fikrini bele açıqlayıb: “Tesevvür et ki, gömrük memuru iki gemini yoxlayır. Gemilerden birinin boş olduğunu görende deyir ki, buraxın üzüb getsin. Amma o biri geminin dolu olduğunu görende emr verir ki, saxlasınlar (ta ki, içindekileri yoxlasın)”. Bu qismden olan revayetlerdeki feqirlik – Allahın verdiyine razı olmaq, qenaetle yaşamaq, dünyanın haram nemetlerinden qaçmaq menalarını ifade edir. Feqirlik yalnız maddi deyil, menevi yoxsulluğa da şamil olunur. Meselen: “Ne çoxdur ele feqir ki, bütün zenginlerden daha zengindir” (İmam Eli (e)). Tesevvüf aleminde de feqirlik anlayışı mehz bu menada qebul edilir. “Deyirler ki, iki cür feqr var. Bunların birinden Peyğember bizarlıq edib Allaha buyurub: “Feqrden

[1] 2 >>