Resulullah (s): “Ölümden sonrakı
elmim dünyadakı elmim
kimidir” (Kenzul ummal, 1/507,
hedis 2242)
Bu, beşer tarixinde insanları en
çox düşündüren suallardan
biridir. Esrler boyu insan oğlu
itirdiyi heyat dostunun,
müelliminin ve ya özünden evvel
yaşamış böyüklerin mezarı
kenarına gelib, onlara qelbini
açıb, onunla danışıb ve mezar
sahiblerinin onun danışdıqlarını
eşitdiyine inanıb.
Ölülerin eşidib-eşitmemeleri elm
üçün anlaşılmaz olduğundan, elm
bu barede susub. Beşer tarixinde
yaranmış müxtelif dinlerin ise
mövzuya baxışı müxtelif olub. Bu
yazıda İslam dininin meseleye
olan münasibetini göstermeye
çalışacağıq; ölülerin eşitmesine
inanmaq dindir yoxsa xurafat?
Ölüler eşidirmi? Eger eşidirlerse,
onlarla danışmaq olarmı?
Danışmaq mümkündürse,
onlardan kömek istemek olarmı?
Dinimiz buna icaze verirmi?
“Ölülerin eşitmesi mümkün deyil”
etiqadında olanlar bu delillere
istinad edibler:
Dirilerle ölüler eyni deyiller!
Şübhesiz ki, Allah dilediyine
eşitdirer. Sen ise (ya Peyğember!)
qebirlerde olanlara eşitdiren
deyilsen! (Fatir, aye 22)
Mekkede nazil olmuş bu ayenin
zahirinden bele başa düşmek
olar ki, qebirde yatanlar eşide
bimezler. Lakin bütün
mezheblere aid olan tefsir
alimleri ayedeki “diriler” sözünün
“iman getirenler”, “ölüler”
sözünün ise “müşrikler”
menasında olmasını yazıblar.
Mehz bu yanaşmanı nezere alsaq,
ayeni bu cür açıqlamaq olar:
“Allah dilediyine eşitdirer”, yeni
Allah istediyi kesi hidayet eder.
Ayenin ikinci hissesinde (“Sen ise
(ya Peyğember!) qebirlerde
olanlara eşitdiren deyilsen”)
Allah-Teala Mekke müşriklerini
“qebirde olanlar” adlandırıb. Yeni
müşrikler ölü kimidirler, sanki,
qebirde yatırlar.
Allahın Resulu (s) müşrikleri
xeyirli emellere devet etdikde,
onlar Peyğemberin (s) sözünü
eşitseler de, ona emel etmirdiler.
Nece ki, ölüler ve ya qebirde
yatanlar emel kitabları bağlı
olduğundan deyilen sözlere emel
ede bilmezler. Yeni burada
“eşitmir” sözünün sebebi emel
etmemekdir.
Qeyd

[1] 2 3 ... 7 >>