MEHEMMED İBN EBDÜL-VEHHABİN FERDİ, İCTİMAİ, ELMİ VE SİYASİ FEALİYYETİ

Mehemmed ibn Ebdül-Vehhab h.q tarixi ile 1115-ci ilde Üyeyne şeherinde (Erebistanın Necd diyarının şeherlerinden biridir) doğulmuşdur.[179] Onun atası bu şeherin şeri mehkeme ve tedris işlerini öhdesine almışdı. Mehemmed uşaqlıq vaxtlarında sünnülerin tefsir, hedis ve eqaid kitablarını oxumağa maraq gösterirdi. Henbeli fiqhini atasının yanında öyrenmişdi. (Atası henbeli alimlerinden sayılırdı.)
Mehemmed yeniyetmelik ve cavanlıq dövrlerinden etibaren öz eqidesinde azğınçılığını gösteren iradlı sözler danışır, xüsusile Müseylemeyi Kezzab, Secca, Esved Enesi ve Telieyi Esedi kimi peyğemberlik iddiası edenlerin heyatını oxumağa heddinden artıq maraq gösterirdi. Onun müellimleri uşaqlığının ilk çağlarından onun eqli cehetden azğın ve kütbeyin olmasını başa düşmüşdüler. Onun atası Ebdül-Vehhab oğlunun azğınçılıqda olduğunu hiss edir ve hemişe onu danlayır, camaatı ve öz ailesini ondan uzaq olmağa çağırırdı.[180]
Mehemmed ibn Ebdül-Vehhab Üyeynede ibtidai tehslini başa vurduqdan sonra elmini artırmaqdan ötrü seferler etmeyi qerara aldı. Ele evvelden şan-şöhret ve tekebbürlük xasiyyetine malik olan Mehemmed ibn Ebdül-Vehhab öz arzularını heyata keçirmek üçün etraf menteqelere sefere çıxdı. O, evvelce Hicazın medeni ve siyasi mühiti barede çoxlu melumat almaq üçün Medineyi Münevvere ve Mekkeyi Mükerreme şeherlerine sefer etdi ve belelikle, özünü kiçik ve çetin qebile heyatından xilas ede bildi. Qeyd olunmalıdır ki, Mehemmed ibn Ebdül-Vehhab atasının yanında İbn Teymiyyenin kitablarını da mütaile etdiyine göre onun sethi ve teessübçü fikirlerinin tesiri altına düşdü.
Şübhesiz, o, Medineyi-Münevvereye etdiyi seferlerinde Mehemmed ibn Süleyman Kürdinin ve Şeyx Mehemmed Heyat Sindinin derslerinden istifade etmişdir. Lakin henbeli fiqhine qarşı malik olduğu quru ve donuq tefekkürün tesirinden bir sıra azğın eqideler beyan etmeye başladı. Buna göre de “onun ustadı onu dinsiz ve azğın eserlerini görerek

[1] 2 3 ... 6 >>