hazır olmaq, öz nefsini islah etmek de zeruridir. Hemçinin, Allahdan gelen tovfiqi elden qaçırmaq da mümkündür. Günah emeller etmek, zülm töretmek, Allaha tevekkülden el götürmek insanı ziyana salar. İmam Rzanın (e) bir hedisinde buyurulduğu kimi, “her kim Allahdan müveffeqiyyet istese, amma bunun üçün cehd göstermese, öz-özünü mesxereye qoymuş kimidir”.



2. Daxilden gelen moize (nesihet).

Bunu vicdanın sesi de adlandırmaq olar. Dini menbelerde yazılıb ki, Allah insanlara iki cür rehber gönderib. Hetta bunları “resul”, yeni elçi adlandırırlar. Bunlardan biri batinde olan, o biri ise xaricde (kenarda) olan resuldur. Batini resul – ağıl, zahiri resul ise Allahıb gönderdiyi peyğemberlerdir. Başqa sözle desek, insanın fitretinde yerleşdirilmiş allahperestlik, edalet, haqq duyğusu da onu müeyyen menada hidayet etmeye qadirdir.

Daxilden gelen nesihete qulaq asmaq insanın özü qarşısında hesab vermesi ile neticelener. Din aleminde buna “mühasebetün-nefs”, yeni nefsi hesaba çekmek deyerler. Mesumlarımızdan neql olunan bir çox revayetlere göre, bu günü ile düneni eyni olan adam ziyandadır. Yeni insan her gün dünenkine nisbeten daha yüksek exlaqi tekamüle nail olmaq üçün çalışmalıdır. Günahlarını azaltmalı, savablarını artırmalıdır. Dünen buraxdığı bir sehvi bu gün tekrar etmemesi, dünen bilmediyi bir xeyirli melumatı bu gün öyrenmesi de kifayet eder. Eksine, eger Allahın razılığını qazanmaq ve saleh emel etmek baxımından dünenkine nisbeten daha aşağı pillede durursa, bu, ziyan ve itki demekdir.



3. Nesiheti qebul etmek.

Esil mömin ona edilen gözel nesihete qulaq asar, bundan netice çıxarar. Mömin, ona edilen nesihete göre qezeblenmez, edilen nesiheti bir hidayet ve merhemet kimi qebul eder, buna göre Allaha şükr eder. Nesiheti eşitmemek ya tekebbürün, ya da cahilliyin elametidir. Tekebbürlü insan özünü hamıdan yüksek sayar, kiminse ondan daha üstün olduğunu ve ona etiraz etdiyini eskiklik kimi anlayar. Tekebbürlü adam üçün en mühüm olan – öz

<< 1 [2] 3 >>