çetinliklerini hell etmek üçün bu
te`siri ona verdiyini bilek.
Bu tefekküre esasen kömek istenilen şey vasite
hökmündedir, bele ki, böyük Allah onun be`zi
ehtiyaclarının te`min olunmasında bir vesile qerar
vermişdir. Bu cür kömek istemek heqiqetde Allahdan
kömek istemekdir, çünki yalnız Allah bu vasitelere ve
sebeblere varlıq bağışlamış, başqalarının ehtiyaclarını
te`min etmekde te`sir ve qüvveni O vermişdir.
Ümumiyyetle bütün insanların heyatı bu sebeb-netice
qanunu esasında qurulmuşdur. Bele ki, insan
başqalarından kömek almadan yaşamaq istese,
heyatında çox çetinliklerle üzleşer. Burada da onlara,
Allahın kömeyinin gerçekleşmesinde sadece bir amil ve
vasite olmaları, öz varlıqlarının eslinin Allahdan olması,
elece de onların te`sir qoymasının Allah terefinden
olması nezeri ile baxsaq, bu cür kömeyin tovhid ve
yeganeperestlikle heç bir ziddiyyeti yoxdur.
Eger Allahı tanıyan tovhidçi bir ekinçi torpaq, su, hava,
güneş ve s. kimi amillerden istifade edib kömek alırsa
ve taxılı cücerdib mehsul elde ede bilirse heqiqetde
Allahdan kömek isteyir, çünki o bilir ki, bu kimi sebeb
ve vasitelere qüvve ve iste`dad veren mehz Allahdır.
Aydındır ki, bu cür kömek istemek tovhid ve
yeganeperestlik ruhu ile tamamile uyğundur, hetta
Qur`an bu kimi kömek istemeyi bize ferman vererek
buyurur:
ﻭَﺍﺳْﺘَﻌِﻴﻨُﻮﺍ ﺑِﺎﻟﺼَّﺒْﺮِ ﻭَ ﺍﻟﺼَّﻠَﻮﺓِ
“Sebr ve namazla kömek isteyin.”
Aydındır ki, sebr ve müqavimet beşerin işidir ve bize de
onlardan kömek almaq emr olunub. Eyni halda bele bir
kömek istemek “iyyake ne`budu ve iyyake nestein”
ayesindeki hesr ile (ye`ni yalnız Allahdan kömek
istemekle) zidd deyildir

<< 1 [2]