22/36-37, 65; el- Casiye, 45/12; ibrahim, 14/32-33; Loğman, 31/20). Bunun müqabilinde insan da bütün bu nemetlerin tebii bir neticesi olaraq, ibadet ve itaetini Allaha hesr edecek, belece, Onun dergahında deyer qazanaraq, (el-Furqan, 25/77) yaradılış qayesine uyğun davranacaqdır (ez-Zariyat, 51/16,56; Hicr,15/99).

Tesevvüf ehli terefinden insan "alemi-esğer” (mikro-kosmos, kiçik alem), yeni alemin ruhu ve sebebi olaraq qebul edilir. Hemçinin insan varlıq aleminin bütün ünsürlerine malik olduğu üçün "alemi-suğra” (kiçik alem) deye adlandırılmışdır. Hezreti Elinin "Sen güman edirsen ki, kiçik bir varlıqsan. Halbuki en böyük bir alem sende yerleşmişdir”.

Osmanlının tanınmış seir-senet adamlarından olan Şeyx Qalibin (ö. 1214/1799)

"Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen,

Merdüme-i dlde-i ekvân olan âdemsin sen!”

sözleri Hezreti Elinin (e) yuxarıda sitat getirdiyimiz o möhteşem sözünden alınmış bir qedeh ilham kimidir. Şair bu iki misrada insanın ne qeder böyük ve deyerli varlıq olduğunu bir daha diqqet önüne çıxarır ve deyir: Özünü deyerli tut, sen mexluqat içinde üstünsen, külli yaradılmışların, alemin kiçildilmiş şeklisen, mündericatısan. Sen mexluqatın gözünün didesi, nuru olan ademsen ve etrafında gördüyün her şey senin üçün yaradılıb. Hezreti Eli (e) kimi uca şexsiyyet de, Şeyx Qalib de, tesevvüf alimleri de eyni düşünceni aşılamışlar, insan olmağın bir üstünlük, eyni zamanda da böyük bir mesuliyyet olduğunu her zaman en gözel şekilde ifade etmişler.

Ele ise çox mühüm bir sualla qarşı-qarşıyayıq: Bu cür üstün meziyyetlerle yaradılmış, yüksek keyfiyyetler daşıyan, deyerli bir varlıq olan insan onları nece qoruyacaq? Şübhesiz ki, bunun yolu Allahın emr ve qadağalarına riayet etmek, merhemet ve edaletle davranmaqdır. Gözel exlaqa sahib olsaq, nefsimize hakim olub şeytana tabe olmasaq, onda başlanğıcda var olan bu gözel xüsusiyyetlerimizin davam etmemesi üçün heç bir sebeb qalmaz. Lakin bele etmeyib, nefsimize tabe olsaq, Allahın emr ve

<< 1 ... 5 6 [7] 8 >>