bağlıdır. O,
bizim eradan evvel II esrde
qedim Misirde yaşayıb. Su saatı
düzeldilenedek insanların istifade
etdiyi güneş saatı ile vaxtı yalnız
gündüzler ölçmek mümkün
olurdu. Amma su saatı icad
olunandan sonra vaxtı geceler de
ölmek mümkün olub. Su saatları
ilkin vaxtlarda dibinde deşik olan
qabdan ibaret idi. Qaba müeyyen
miqdarda su tökülür, su axıb
qurtardıqda vaxt ötüb keçirdi. Bu
saatların çatışmayan ceheti
onlarda suyun süretinin sabit
olmaması sebebinden vaxtın
qeyri- deqiq ölçülmesi idi. Bele ki,
qabda suyun hecmi deyişdikce
qabın dibindeki tezyiq de
deyişirdi ki, bu da suyun axın
süretine birbaşa tesir edirdi.
Diger terefden deşiyin
çirklenmesi de saatın deqiqliyini
aşağı salırdı . Sonralar mühendis
Ktesibios bu problemleri aradan
qaldırmaq üçün yeni
konstruksiya teklif edib. Qabdakı
deşiyin deqiqliyini artırmaq üçün
o, deşiyi qızıldan ve ya xüsusi
daşlardan hazırladı.
Qum saatı
Güneş ve su saatlarından sonra
qedim insanlar qum saatlarını
icad edibler. Elenmiş narın qumu
ortası boğma şüşe qaba tökür ve
sonra qabı tersine çevirirdiler.
Ammu bu saatın yanında kimse
növbe çekmeli idi ki, qum
şüşenin alt hissesine tökülüb
qurtaran kimi, yeniden qabı
tersine çevirsin. Qum saatı
beraber süretli hereket prinsipi
esasında işleyirdi. Tarixi
menbeelere göre, 1259-cu ilde
böyük Azerbaycan alimi
Nesireddin Tusinin Marağa
resedxanasında Ay ve Güneş
tutulmasını, gece-gündüz
beraberliyi anlarını müşahide
eden müxtelif cihazlardan elave
Güneş saatı ve su saatı olub.

Mexaniki eqrebli saat
Orta esrlerde mexaniki saatların
keşfi zamanın daha deqiq
ölçülmesine imkan yaradıb.
Dünyada ilk sade mexaniki saat
1335-ci ilde İtaliyanın Milan
şeherinde düzeldilib. Sonralar iller
ötdükce mexaniki saat daha
tekmilleşdirilib. Müasir mexaniki
saatın ixtiraçısı 1657-ci ilde
kefkiri idareedici detal kimi saata
daxil eden X.Hüygensdir. Saatın
sonrakı tekmilleşmesi ingilis
saatsazı U.Klementin, C.Qraqamın,
sonra yene de

<< 1 [2] 3 >>