Magiya ? ilkin gorushlerin ele
formasıdır ki, insanlar fovqeltebii
quvvelerin gucu ile dunyaya
(tebiet hadiselerine, ruhlara,
adamların ehval-ruhiyyesine,
saglamlıgına) tesir etmeyin
yolunun tapılmasına inanırlar.
Azerbaycanda efsun, cadu, sehir,
tilsim, fal ve duaların toplusu
sheklinde anılır. Magiya hereketle
baglıdır, xususi ayinler sheklinde
yerine yetirilir. Formalarının
choxlugu onunla shertlenir ki,
icmanın meishetinin butun
sahelerini oz ehate dairesine alır.
Bu elametine gore magiyanın
muxtelif novleri meydana gelmish
ve XX esrin 20-ci illerinde
B.K.Malinovski [224, 330]
terefinden tesnifatı aparılmıshdı.
esasen ?ag magiya? ve ?qara
magiya? sheklinde xarakterize
edilmekle xeyirxahlıga, ya da
eksine, bedxahlıga xidmet etmesi
vurgulanmıshdır. Magiyaya
cadugerlik donu geyindirib
arashdırmalardan kenarda
qoymaq duzgun deyil. Ona gore
ki, ibtidai inanısh formalarından
biri kimi cemiyyetin inkishafında
mueyyen rol oynamıshdır.
Magiyanın ehate dairesine nezer
salanda goruruk ki, a) teserrufat
magiyası ile guneshi, yagıshı
chagırır ve ovun ugurlulugunu
temin edirdiler; b) ag magiya ?
xesteliklerin mualicesi uchun
yararlı sayılırdı; v) qara magiya ?
sher ishlerin icrasını
gerchekleshdirirdi; q) qoruyucu,
yaxud xilasedici magiya ?
korpeleri, uzaq seferlerde ve
doyushlerde olanları belalardan
qurtarırdı; d) mehsuldarlıq
magiyası ? bollugun, bereketin
teminatchısına chevrilirdi.
Magiyanın xususiyyetlerinden
elmi shekilde ilk defe E.Taylorla
C.Frezer, sonra ise B.K.Malinovski,
L.Levi-Bryul, K.Levi-Stros ve b.
behs achmıshlar. ?Sirli biliklerin
toplusu?, ?ideyaların
assosiasiyasına esaslanan
hereketler? sheklinde
qiymetlendirdiyi magiyanın
cemiyyetin inkishaf tarixinde
tutdugu yeri
mueyyenleshdirerken E.Teylor
magiyanı sivilizasiyanın en ashagı
pillesi hesab ederek yazırdı ki, ?
eqli inkishafa az yer ayrıldıgından
ibtidai cemiyyetlerde magiya
butun gucu ile meydan sulayır.
Vehshilerin magiya ile baglı

[1] 2 3 ... 5 >>