Çox isti ve ya çox soyuq bir şeye toxunduqda, hisslerimiz ağrı yaradır. Bes niye? Buna sebeb nedir?
Ütü ile buz arasında ne oxşarlıq ola biler ki? İlk baxışdan insan bele düşünür. Lakin her ikisi eyni derecede ağrı hissi yarada bilir. Keskin isti ve keskin soyuq, insan derisine çox pis tesir edir. Beyin bu termal keskinlikleri eyni derecede qebul edir.
Derinin - ve onunla elaqedar sinirlerin - funksiyası haqqında adeten toxunma hissiyyatına cavabdeh kimi düşünürük, lakin, bioloqların "somato-duyğu" adlandırdıqları hiss, eslinde daha geniş mena daşıyır.
Buraya özüne toxunma ve ya derinin mexaniki xeberdarlıq tanıması, proprioseptik ve ya bedenin semt ve mövqeyini hiss etme bacarığı ve nosiseptik ve ya bedenin zererli xeberdarlıqları müeyyenleşdirme bacarığı daxildir. Ağrı, bedenin nosiseptik duyğuya reaksiyasıdır.
Neye göre od ve buza toxunanda biz ağrı hiss edirik? - 2
Ağrının mexaniki, kimyevi ve ya termal olmasında asılı olmayaraq, nosiseptik duyğu, bizi ondan uzaqlaşmaya vadar edir. Elinizi alova yaxınlaşdırdıqda, yanma hissi elinizi, alovdan mümkün qeder tez çekmeye mecbur edir.
Milli.Az BBC-ye istinaden bildirir ki, bu insanı incitse de, ağrı, bedenin tehlükesiz qalmaq çabasına bir işaredir. Ağrı hissini itirmek ise esl problemdir.
"Esas prinsip hiss neyronlarının bedende hereket eden kanal destelerinin, birbaşa isti ve ya soyuq temperaturlar terefinden herekete keçmesindedir," Duke Universitetinin neyrobioloqu Jorg Grandl deyir.
Genetik olaraq deyişdirilen siçanlar üzerinde 15 il aparılan araşdırmalardan sonra tedqiqatçılar, bu kanalların - neyronların divralarındakı proteinle elaqedar olaraq - temperatur hissi ile birbaşa bağlı olması neticesine gelibler.
Onlardan en yaxşı anlaşılanı TRPV1 keskin istiye cavab verir. TRPV1 temperatur 42 derece selsiye çatmasa herekete keçmir. Bu temperatur ise, hem insanlar, hem de siçanlar üçün keskin isti sayılır.
Deri bunu hiss eder-etmez, kanal aktivleşir ve bu da öz növbesinde bütün siniri aktivleşdirir ve
»Oxu zalına keç