yüksek inkişafından danışmağa imkan verir.


Dulusçuluq burada çox yüksek inkişaf seviyyesine çatmışdı. Çox müxtelif teyinatlı xeyli qab-qacaq, çoxlu saxsı su borusu, bişmiş kerpic, kiremit, soba qalıqları, qab-qacaq bişirmek üçün vesait ve s. şeherin yüksek inkişaf etmiş dulusçuluq istehsalından xeber verir. Bu dövrde Derbend hem de mühüm beynelxalq ticaret merkezine çevrilir ve bu zaman o daha çox Xezeryanı ticaret yolunun en böyük tranzit menteqesi rolunu oynamağa başlayır.


Şeher erazisinin sahesine (160 hektara yaxın) göre Derbend Ön Asiya, Cenubi Qafqaz ve Orta Asiyanın bir çox en iri erken orta esr şeherlerini geride qoyurdu. Arxeoloji melumatlara göre, denizkenarı rayon hesaba alınmamaqla, şeherin meskunlaşmış erazisinin ümumi sahesi 26-30 hektara çatırdı ki, bu da şeherin divarlarla ehate olunmuş sahesinin 1/6 hissesini teşkil edirdi. Quruluş baxımından Derbend aydın şekilde iki terkib hisseye ayrılır: içqala ve şeherin özü. İndi Narınqala adlanan İçqala şeherin heyatında xüsusi yer tuturdu. Şeherin bu hissesi şeher hakiminin iqametgahı, onun sarayı ve qarnizonun yerleşdiyi yer, inzibati, herbi-siyasi ve medeni merkez idi. 2,5-3,5 metr qalınlıqda, ayrı-ayrı sahelerde hündürlüyü 20-25 metre çatan möhteşem divarlar onu alınmaz qalaya çevirirdi. İlkin orta esrler Derbendi şeher strukturunun bir hissesi olan rabata (bayır şehere) malik deyildi. Belelikle, divarlarla ehate olunmuş çox böyük erazi şehere kifayet qeder böyük sahede genişlenmek ve inkişaf etmek imkanı verirdi.
Şeherin sosial strukturuna geldikde ise, qeyd etmek lazımdır ki, Narınqalada alban hökmdarları, sonralar ise Sasaniler terefinden teyin edilen şeher hakimi otururdu. Sasani şahlığının Derbenddeki canişini V esrde “merzban” titulu daşıyırdı. VI esrde Derbend şeheri etrafında salınan istehkamlar Sasani hökmdarı I Qubad (488-531) ve onun oğlu I Xosrov Enuşirevan (531-579) terefinden şimaldan gözlenilen hücumların qarşısını almaq meqsedile tikilmişdir.


İndiye qeder Derbend

<< 1 2 [3] 4 5 ... 11 >>