şeherler dağıdıldı. Derbende yaxınlaşan monqollar şeheri tutmağa cehd gösterseler de, buna nail ola bilmediler. Derbendin Azerbaycan-türk qoşunları terefinden möhkem müdafie olunduğunu gören monqol serkerdeleri hiyleye el atdılar: onlar Şirvan hökmdarının yanına elçi gönderib onunla sülh bağlamaq istediklerini bildirdiler. Buna inanan Şirvanşah 10 neferlik nümayende heyeti gönderdi. Monqol serkerdeleri onlardan birinin boynunu vurdular ve qalanlarını mecbur etdiler ki, monqol qoşun hisselerini gizli yollarla şeherden şimala keçirsinler. Hemin vasite ile Derbendden yan öten düşmen qüvveleri Azerbaycan erazisini terk etdiler. Bu işde Derbendin möhteşem keçilmez qala olması esas rol oynamışdı.


Monqollar Azerbaycanı terk etdikden sonra da Derbend diqqet merkezinde qalır. Şeher qıpçaqların ve monqol hücumlarından canını qurtaran Xarezmşah Mehemmedin oğlu Celaleddinin hemlelerine meruz qalır ve bir müddet sonuncunun nüfuz dairesinde olur. Derbend XIII esrin 30-cu illerinde yeniden Azerbaycana soxulan monqollara qarşı mübarize aparmalı olur. Lakin, 1239-cu ilde monqollar Derbend şeherini tuturlar ve bununla da Azerbaycanın işğalı başa çatır. Şeher evvelce monqol canişinleri terefinden idare edilir, 1256-cı ilden ise Hülakular (Elxaniler) dövletinin (1256-1357) ve daha sonra Celairiler dövletinin (1359-1410) terkibinde qalır. Monqol ağalığı dövründe Derbend serhed şeheri kimi fealiyyetde olmuş ve iki monqol ulusu-dövleti olan Hülakularla Qızılordalılar arasında geden aramsız müharibeler meydanına çevrilmişdir.


Derbendin XIV esrin sonu-XV esrin evvellerindeki tarixi daha gergin hadiselerle zengindir. Şeher bu dövrde Teymur ve Toxtamış kimi fatehlerin hücumlarına meruz qalır. 1382-ci ilde Şirvanşahlar dövletinde hakimiyyete başlayan I Şeyx İbrahim Derbendinin uzaqgören siyaseti neticesinde şeher Teymur imperiyasının buradakı serhed menteqesi kimi temir olundu, möhkemlendirildi, şeherde şimaldan baş veren hücumlara qarşı mübarize üçün emeli tedbirler görüldü. XV

<< 1 ... 5 6 [7] 8 9 ... 11 >>