Azerbaycan haqqında ilk yazılı melumat b. e. e. I esrde yaşamış, yunan alimi Strabonun «Coğrafiya» kitabında verilib. O bu eserde Kürboyu düzenliklerin Babil ve Hebeş düzlerinden daha mehsuldar olduğunu vurğulayır.
II esrde yaşamış Ptolomey Albaniyadakı 29 şeherin coğrafi koordinatlarını gösterir.
XV coğrafiyaçısı O.Bakuvi Dünyanı 7 iqlime bölmüş, Azerbaycanı 4 ve 5-ci iqlime aid etmişdir.
Azerbaycanın Böyük Ipek yolu üzerinde olması, Qerble Şerqin qovşağında yerleşmesi, zengin tebieti ona daim maraq yaratmışdır.
Azerbaycan coğrafiyaçılarından H. Şirvani, Q. R. Mirzezade (o, ilk milli «Coğrafiya» kitabının müellifidir), I.Qutqaşenli, H.Zerdabi, M.Baharli müxtelif istiqametlerde tedqiqatlar aparmışlar.
Ümumi sahesi 200 min km2-den artıq olan Azerbaycan 1813 ve 1828-ci illerde Gülüstan ve Türkmençay müqavileleri esasında Iran ve Rusiya arasında iki hisseye parçalanıb. Erazinin çox hissesi cenubdadır. (Iranda)
Hazırda Azerbaycan Respublikasının ümumi sahesi 86,6 min km2 -dir ki, bunun da 20%-i Ermenistan terefinden işğal olunub. Azerbaycan şimaldan cenuba - 400 km, qerbden şerqe -500 km uzanır. Azerbaycan Ispaniya, Yunanıstan, Türkiye, Çin, Koreya ile eyni coğrafi enlikdedir.
Ucqar nöqteleri:
1. Şimalda - Quton dağı
2. Cenubda- Astara çay
3. Qerbde- Candargöl ve ya Sederek qesebesi.
4. Şerqde - Neft daşları (ve ya Şahdili burnu).
Serhedlerinin ümumi uzunluğu 3472 km olub, 5 ölke ile hemserheddir:
1. Şimalda - Rusiya ile (391 km) - Baş Qafqaz Suayrıcı silsilesi, Samur çayı, Sudur silsilesi;
2. Şimal-qerbde - Gürcüstan ile (471 km) Alazan (Qanıx) ve Iori (Qabırrı) çay dereleri boyu;
3. Qerbde - Ermenistan ile (1007 km) Murğuz, Şahdağ, Şerqi Göyçe, Mehri silsileleri, Qarabağ vulkanik yaylası. O cümleden 224 km mesafede Dereleyez ve Zengezur silsileleri boyunca Naxçıvanla hemserheddir;
4. Cenub-qerbde (13 km) - Türkiye ile (Araz çayı ile);
5. Cenubda - 765 km - Iranla Talış dağları, Araz, Astara va Bolqarçayla hemserhedlenib.
6. Şerqde - 825 km - Xezerde

[1] 2 >>