qidalanır.
6. Kiçik Qafqazın cenub-şerq yamacından axan Terter, Xaçın, Hekeri, Oxçu ve Qarqarçay - Mil ve Qarabağ düzlerinin suvarılmasında istifade edilir. Bu çaylar püskürülmüş vulkanik süxurlanından ibaret Qarabağ vulkanik yaylasında formalaşdıqlarından esasen yeraltı sularla qidalanır. Bele süxurların geniş yayılması erazide çay şebekesinin seyrek olmasına sebeb olub.
7. Naxçıvanın esas çayları - Arpaçay, Naxçivançay, Elinceçay, Gilançay ve Ordubadçaydır. Bu çaylanın hamısı Araz çayına tökülür. Esasen qar ve yeraltı sularla qidalanırlar.
Azerbaycanda orta illik axım rütubetli iqlime malik Lenkeran vilayeti ve Böyük Qafqazın cenubunda maksimum, Kür-Araz, Abşeron-Qobustan ve Naxçıvanın Arazboyu düzenliklerinde ise minimuma beraberdir. (sebebi rütubet çatışmamazlığıdır)
Üzerinde su anbarı olan çaylara axımı tenzimlenen çaylar deyilir. Kür, Araz, Akstafaçay, Arpaçay, Terter bele çaylardandır.
Kür, Araz, Türyançay, Arpaçay ve s. düzen çaylarından suvarmada istifade edilir.
Azerbaycan çaylarının çoxu sellidir. Terkibine göre seller aşağıdakı kimidir:
a) Palçıqlı seller - Naxçıvan, Qobustan, Acınohur ve Ceyrançölün çayları üçün;
b) Daşlı ve daşlı-palçıqlı seller ise Böyük Qafqazın cenub yamacındakı Kiş, Şin, Demiraparan, Kürmük, Mucux, Tikanlı çayları üçün seciyyevidir. Teserrüfata ziyan vurur. Iki yolla mübarize aparılır:
1. Hidrotexniki qurğular tikmekle (beton bendler);
2. Fitomeliorativ (ağac, kol, ot örtüyü ekmekle). Yamacların böyük meylliyi, gur yağışların yağması ve asanlıqla aşınan süxurlanın üstünlük teşkil etmesi selin yaranmasının başlıca sebebleridir.

Kür çayının uzunluğu 1515 km olub, Türkiyenin Qızılgedik dağından (2740 m) başlayıb, Gürcüsandan keçerek Azerbaycana daxil olur. Azerbaycan daxilinde Kürün uzunluğu 906 km olub, Neftçala rayonunda Xezere tökülür. Kür çayı esasen qar suları (52%) ile qidalandığından yazın sonu ve yayın evvelinde, yeni qarın intensiv eridiyi dövrde bol sulu olur. Çayda suyun maksimum seviyyesi aprelde, minimum

<< 1 2 [3] 4 5 >>