Kerimzadenin “Xudaferin körpüsü” adlı romanı var.


Araz çayı üzerinde esrler boyu çoxlu körpüler atılsa da, onlardan ancaq ikisi Cebrayıl rayonu erazisinde dövrümüzecen qalmışdır. Bir-birinden 750 metr aralı yerleşen bu körpüler çay yatağınının en elverişli keçidlerinden biri olan Xudaferin deresinde yerleşir. Bele ki, burada genişlenen çay yatağında iri qayalıqlar var. Hemin qayalar körpü tağları üçün etibarlı temel rolunu oynamışdır. Körpülerin böyüyü 15 aşırımlı olub memarlıq üslubuna göre XII esrin abidesi sayılır. Qumlaq kendinde olan bu abidenin temeli daha qedimlerde qoyulmuşdur. Körpü defelerle temir-berpa işlerine uğrayaraq indiki görkemini almışdır.

Körpü tağlarının dayaqları tebii özüller — sudan çıxan qayalar üstünde ucaldığından onun aşırımları müxtelif ölçülü ve serbest düzümlüdür. Bişmiş kerpic ve çay daşlarından tikilen onbeş aşırımlı körpünün tağları sivri biçimlidir. Körpünün ümumi uzunluğu 200 metre yaxın, eni 4,5 metr, çay seviyyesinden en böyük hündürlüyü 12 metr, en iri tağ aşırımı 5,8 metrdir. Körpünün bütün tağları kerpicden qurulduğu halda, esas inşaat kütlesi çay daşındandır. Bu iki materialın uyarlığı körpüye dözümlü konstruktiv quruluş ve bedii görkem vermişdir. Körpüden bu gün de istifade etmek mümkündür.

Böyük konstruktiv dayanıqlığı ile yanaşı Xudaferin körpülerinin, özellikle Sınıq körpünün güclü bedii ifadeliyi var. Onlar öz etrafında her iki sahilde olan çoxlu medeni deyerleri — müxtelif tipli memarlıq, tarix-arxeologiya, etnoqrafiya ve tebiet abidelerini birleşdirir. Ümumdünya ehemiyyetli tarixi hadiselere bağlığına, gözel landşaftla üzvi birliyine, yüksek memarlıq-mühendis helline ve s. göre Xudaferin körpüleri universal deyerli abidelerdir.

Transkontinental yollar, o sıradan Böyük İpek Yolu üzerinde olduğundan Xudaferin körpüleri yüzillerce yalnız ölkedaxili ve ölkelerarası elaqelerde deyil, qitelerarası ilişgilerde de faydalı olmuşdur. Müxtelif çağlarda ayrı-ayrı xalqların ve qüvvelerin miqrasiyasını

<< 1 [2] 3 >>