Müqeddes Stefan kilsesi adlandırılmışdır. Zeyvenin ermeni sakinleri 1905-ci ilde Ermeni-tatar qırğınları zamanı kendi terk etmiş ve bir daha geri qayıtmamışdır. SSRİ dövründe kilse tarixi abide kimi mühafizeye götürülmüşdür.[10]
1999-2000-ci illerde monasır kilsesi Ermeni diasporunun maliyye desteyi ile esaslı temir edilmiş ve 2001-ci ilde açılışı heyata keçirilmişdir. Her il kilsede Müqeddes Georginin şerefine bayram keçirilir.[11]
Memarlıq xüsusiyyetleri
İnşaat merheleleri
Abide inşaat kitabesine malik deyildir; lakin, memarlıq xüsusiyyetlerine esasen onun üç esas inşaat merhelesi keçdiyi güman edilir. Kilse ilkin merhelede sade düzbucaqlı formaya malik apsidasız bazilika olmuşdur. Cenub divarındakı qapıların formasına uyğun olaraq birinci inşaat merhelesi V-VI esrlere aid edilir.[12] Lakin alternativ fikire göre mebed ilkin merhelede paqan mebedi kimi fealiyyet göstermiş ve bu merhele III esre aid olmuşdur.[13]
İkinci inşaat merhelesinde bazilikaya penceresiz apsida elave edilmiş (düzbucaqlı interyerin şerq terefinde içeriden inşa edilmiş), hemçinin xarici divarların üst terefine elave edilmişdir. Bu inşaat merhelesi VI esri ehate edir. Bu merhelede nefleri giriş hisseden ayıran arkada etimal ki, taxta sütunlar vasitesiyle inşa edilmişdi. Üçüncü inşaat merhelesine aid olan daş tağlar ve sütunlar taxta seleflerini evez etmişdir. Kapitellerin stiline esasen bu inşaat merhelesi VI esrin sonları - X esrin evvellerine aid edilir.[14]
Müqeddes Georgi bazilikasının memarlığı
Bazilikanın uzun daxili hecmi dörd cüt sütun vasitesiyle üç nefe bölünür. Orta nef altar hissede nalvari apsida ile tamamlanır. Binanın kenarları boyunca uzanan yan nefler ise altar kenarlarında yan otaqlar ile tamamlanır. Nefler tarğvari örtüye malikdir: yan neflerin örtüyü yarımdairevi, merkezi nefin örtüyü ise oxvari formaya malikdir. Altar yaxşı ifade edilmiş tağlar ve konxa ile örtülmüşdür. Altar apsidası altında merkezi nefe açılan, tağvari formaya mülik üç xor yeri vardır.
»Azerbaycan
»Oxu zalına keç