artıq demokratik istiqametinden" narazı qalan Azerbaycan burjuaziyası ve mülkedarlarının tesiri altında Gencede real hakimiyyete malik olan Türkiye qoşunları komandanlığı ile Milli Şura arasında anlaşılmazlıq yarandıqda Nuru paşanın yanında böyük nüfuzu olan Ehmed bey Ağayev qarşılıqlı güzeştler esasında ümumi razılığa gelmekde vasiteçilik etmişdi. Onun teklifine göre, Milli Şura buraxılmalı ve bütün hakimiyyet yeni yaradılacaq Hökumete hevale olunmalı idi. 1918-ci il iyunun 17-de bu meseleni müzakire eden Milli Şura yeni Hökumet teşkil etmeye ve özünün bütün selahiyyetlerini müveqqeti olaraq ona vermeye razı olmuşdu.

Ehmed bey Ağayev Azerbaycan Xalq Cümhuriyyeti Parlamentinin üzvü seçilmişdi. 1918-ci ilde general Tomsonla danışıq aparmaq üçün xüsusi nümayende heyetinin terkibinde Enzeliye gönderilmişdi. Hemin il dekabrın 28-de Paris sülh konfransında iştirak edecek Azerbaycan nümayende heyetinin terkibine qatılmış, lakin İstanbulda "türk jurnalisti ve Türkiye parlamentinin deputatı" kimi teqdim olunaraq, ingilisler terefinden hebs edilmiş, "İttihad ve tereqqi" partiyasının rehberleri ile birlikde Malta adasına sürgün olunmuşdu. Sürgün olunanlar Atatürkün teşebbüsü ile ingilis herbi esirleri ile deyişdirilerken, Ağayev de 26 aylıq sürgünden sonra, 1921-ci il mayın 28-de İstanbula qayıdaraq, yeniden milli herekata qoşulmuş ve qurtuluş savaşının feal iştirakçılarından olmuşdur. 20-ci illerde Türkiyenin dövlet metbuat bürosuna müdir teyin edilen Ehmed bey Ağayev Qars bölgesinden iki defe Türkiye Böyük Millet Meclisine deputat seçilmiş, Ankara Universitetinin professoru, eyni zamanda, "Hakimiyyeti-milliyye" qezetinin redaktoru olmuşdur. Ehmed bey Ağayevin dünyagörüşü ve ictimai fealiyyeti semereli, mürekkeb, hem de, müeyyen derecede, ziddiyyetli olmuşdur. Heyatının müxtelif dönemlerinde dünyagörüşü ve siyasi düşüncesi üç ana xett üzerinde cemlenmişdir: İslamçılıq, Qerbçilik ve Türkçülük. O, Qerb medeniyyetinden öyrenmek fikrini yazılarında ardıcıl olaraq ireli

<< 1 2 3 [4] 5 >>