türkleri heç vaxt bu düşmenlerden qorxmamışlar. Çünki bilirdiler ki, onların Türkiye kimi "böyük dostu var"-dedikde, Sultan "Dostu yox, qardaşı!" deye onun sözlerine düzeliş vermişdi. İstanbulda olarken Elimerdan bey İngilterenin, ABŞ-ın, İtaliyanın, Hollandiyanın, İsveçin, İranın, Ukraynanın buradakı selahiyyetli nümayendeleri - İranın xarici işler naziri M.Eliqulu xanla, Rusiyanın keçmiş xarici işler nazirleri P.Milyukov ve S.Sazonovla, Ermenistanın Paris Sülh Konfransına geden nümayende heyetinin rehberi A.Aqaronyan ve başqaları ile görüşüb söhbet aparmışdır. Topçubaşovun İstanbulda yaratdığı Azerbaycan metbuat bürosu ölke haqqında melumat toplamaq, yaymaq ve Azerbaycanı xaricde tanıtmaq işinde mühüm xidmet göstermişdir. Topçubaşov Qafqaz milletlerinin vahid bir federasiyada birleşmesini isteyirdi. O hesab edirdi ki, bununla xalqlar aralarındakı münasibetleri daha yaxşı qura ve kenar müdaxilelerin qarşısını birlikde daha uğurla ala bilerler. İstanbuldan hökumetin sedri Feteli Xan Xoyskiye yazdığı 1918-ci il 16 dekabr tarixli mektubda Cenubi Qafqaz cümhuriyyetlerinin Paris Sülh Konfransında vahid nümayende heyeti ile çıxış etmesi teklif olunurdu. Topçubaşov mektubda bu mesele ile elaqedar konfrans iştirakçısı olan ölkelere xüsusi memorandumla müraciet etdiyini de bildirirdi. Bununla bele, Topçubaşov ermenilerin bu işe razı olacaqlarına şübhe ile yanaşırdı, "...çünki ermenilerin iştahası çox böyükdür ve hem de bu iştahalarını özgelerinin, ilk növbede ise, bizim hesabımıza doydurmaq isteyirler. Az qala, bütün paytaxtlarda bizim menafeyimizin zererine tebliğat aparır, bizi dövlet heyatı qurmağa qabil olmayan ve başqa milletlerle barışmaz millet kimi qeleme verirler".

Topçubaşovun İstanbulda fealiyyet gösterdiyi dövr Osmanlı dövletinin herbi ve sosial-iqtisadi veziyyetinin en böhranlı zamanlarına tesadüf edir. Birinci dünya müharibesinde (1914-1918-ci iller) Almaniya-Osmanlı ittifaqı meğlub olduqdan sonra Türkiye Mudros barışığı (1918-ci il) ile razılaşmaq

<< 1 ... 3 4 [5] 6 7 ... 9 >>