Şah İsmayılın özünde yox, onun esaslandığı, menevi güc aldığı Sefeviyye teriqetinde görürdü.

Şeyx Cüneydin ve Şeyx Heyderin siyasi maraqları şübhesiz ki, dini maraqlarından üstün idi. Şübhe yoxdur ki, her iki şeyx Azerbaycanı öz hakimiyyetleri altında birleşdirmek isteyirdiler ve bu meqsedlerine çatmaq üçün şielikden ideoloji silah kimi istifade edirdiler.

Orta esr Azerbaycan tarixşünas­lığı­nın görkemli nümayendesi İsgender bey Münşi şöhret ve qüdret zirvesine qalxan Şeyx Heyder oğlu İsmayıl haqqında yazır: “İsmayıl azyaşlı olsa da, fehm ve ferasetde, ağıl ve bilikde ele teeccüblü bir elameti vardı ki, ilk baxışda dünyanı idare etmek bacarığı onun mübarek çöhresinden görünür, işıqlı alnından ilahi nur saçılırdı... Ali meiyyetin mülazimleri xilafet çemeninin bezeyi olan o yeniyetmeni gözel etiqad zülalı ile besleyirdiler, qeybden ilham alaraq, onu yüksek şahlıq ünvanı ile adlandırırdılar ve azyaşlı olmasına baxmayaraq, metin eqide ve irade ile onu Mürşidi-kamil ve şah deye çağırırdılar”.

İsmayıl Sefevi 1487-ci il, 17 iyul tarixinde Erdebilde anadan olub. İsmayıl Sefevi 12 yaşında olarken Sefevi emirlerinin ve diger türk tayfalarının desteyi ile öz ecdadlarının başladığı mübarize yoluna qedem qoymuşdur. Onun terefdarlarının çıxışı 1499-cu ilde baş vermişdir. Evvelki çıxışlardan ferqli olaraq, bu defe herekat qısa müddetde Azerbaycanın hüdudlarından kenara yayıldı. Sefevilerin ilk çıxışlarının meqsedi yalnız Azerbaycanı birleşdirmek idise, İsmayıl Sefevi ve onun terefdarları bezi başqa ölkeleri de ehate edecek böyük dövlet yaratmağı qerara almışdılar. Ağqoyunlu ve Şirvanşah qoşunları ile üç qanlı, lakin müzeffer döyüşden sonra, 1501-ci ilde İsmayıl Sefevi Tebrize daxil olmuş, özünü Azerbaycanın hökmdarı elan etmişdir. Yeni ve eyni zamanda, Azerbaycan tarixinde ilk merkezleş­dirilmiş dövlet – Sefeviler dövleti ve ya bezi menbelerde deyildiyi kimi, Qızılbaşlar dövleti yaradıldı. Bundan sonra Şah İsmayılın neheng imperiya yaratmağa yönelmiş aktiv siyasi, herbi

<< 1 2 [3] 4 5 ... 14 >>