hetta Faten II Mehmede gönderdiyi mektubunda “Ölkenizde türklere qarşı qeyri-müselmanlar kimi davranılır, onlardan xerac alınır” - söyleyirdi. Uzun Hesen Bayandur boyunun damğasını dövletin resmi tamğası kimi qebul etmiş ve zerb etdiyi pullarına, resmi mektublarına, bayraqlarına onu vurdurmuşdur. Onda milli duyğuların yüksek olduğunu türk diline xüsusi önem vermesi de bir daha gösterir. Onun kitabxanasında Mövlananın “Mesnevisi”nin, Aşıq Paşazadenin “Qeribnamesi”nin olması ve Quranı türkceye tercüme etdirmesi bunu tesdiq edir.

Dövrün qaynaqları Uzun Hesenin Quranı türkceye çevirtdirerek hüzurunda oxutdurması barede melumat verir. F.Sümer Uzun Hesenin Quranı ibadet zamanı oxunmaq üçün türkceye çevirtdiyini ve o zaman din xadimleri ve ülemanın buna qarşı çıxmasına göre onun teşebbüsünün baş tutmadığını yazır. Z.V.Toğan ise tarixçi Lariye istinaden yazır ki, Uzun Hesen Quranı türkceye tercüme etdirerek oxutdurmuşdur. Son illerde aparılan araşdırmalar Z.V.Toğanın haqlı olduğunu gösterir. M.R.İsmayılzade diger araşdırmalar ve metne istinaden Uzun Hesenin emri ile tercüme edilerek yazılmış Quranı müeyyenleşdirmiş ve onu araşdırmaya celb etmişdir. Bu Quranın bir nüsxesi İranın Meşhed şeherinde İmam Rza adına muzeyde saxlanılır. Onun metni tercüme zamanı bir neçe türk lehcelerinin sözlerinden müqayiseli şekilde istifade olunduğunu gösterir.

Misir emiri Yaşbeyin xüsusi tapşırığı ile Tebrize Ağqo­yunlu sarayına sefir olaraq gelmiş Mehemmed el-Helebi ise şexsen Uzun Hesen terefinden qebul edilmişdi. Müellifin yazdığına göre, Ağqoyunlu hökmdarı her cüme axşamı Tebrizin ülemalarını toplayırdı ve bu meclislerde İmam el-Buxarinin “el-Cemi-üş-sehih” eserinden hedisler oxunurdu. Misir elçisinin iştirak etdiyi toplantıya Tebriz, Şiraz, Bağdad ve Semerqend ülemaları devet edilmişdi. Elçinin qeydine göre, padşahın anlaması üçün oxunan hedisler türkceye tercüme edilirdi. F.Sümer yazır ki, Uzun Hesene göre müqed­des kitabı türkce oxumaq da bir ibadetdir ve onunla da savab

<< 1 ... 12 13 [14] 15 16 ... 19 >>