bir diplomat kimi neinki ayrı-ayrı xarici ölke elçileri, hemçinin Qaraqoyunlu hökmdarı Cahanşah, Osmanlı sultanı II Mehmed, Misir Memlük sultanı Xoşqedem ve Teymuri hökmdarı Ebu Seidle danışıqlar aparmış ve Ağqoyunlu dövletinin xarici siyaset menafeyini uğurla müdafie etmişdir. Xüsusen de Ağqoyunlu dövleti üçün qonşu dövletler terefinden ciddi tehlüke yaranan zaman Uzun Hesen xarici siyasetle bağlı olan en çetin meselelerin hellini Saray Xatununa etibar edirdi.

XV yüzilliyin 60-cı illerinin evvelinde Saray Xatunun diplomatik fealiyyetinde onun Osmanlı sultanı II Mehmedle apardığı Yassıçemen danışıqları ve burada sulh müqavilesinin bağlanmasının böyük ehemiyyeti vardı. 1461-ci ilin yayında imzalanan bu sülh Saray Xatunun Qaraqoyunlu Cahanşahla bağladığı barışığı nezere almasaq, xarici ölke hökmdarları ile imzaladığı ilk müqavilelerden biridir. Saray Xatunun Ağqoyunlu sarayındakı nüfuzu ve diplomatik fealiyyeti Osmanlı sultanı II Mehmede belli olduğu üçün o, 1461-ci ilde Ağqoyunlular ve Trabzon üzerine yürüşü zamanı Uzun Hesenle münasibetleri nizama salmaq meqsedi ile Saray Xatunun nüfuzundan yararlanmaq qerarına gelmişdi. Bununla bağlı Ebubekr Tehraninin verdiyi melumat xüsusi maraq doğurur. O, yazır: “Sultan Mehemmedin Trabzon üzerine qezavata getmesi xeberi Ağqoyunlular arasında yayılanda, sahibqıran (yeni Uzun Hesen - T.N.) onlara basqın etmeyi öz qoşununa qadağan etdi. Uzun Hesenin ismetli anası, mövlana Ehmed Yekerci ve diger ülemalar yekdillikle bildirdiler ki, o müselman padşahı olduğu üçün ve qezavata getdiyine göre onunla düşmençilik etmek şeriete uyğun deyil, onunla sülh bağlamaq ise islamın ve insanların xeyrinedir. Sultan Mehemmed de elçi gönderib bildirdi ki, eger Uzun Hesenin anası sülh danışıqlarına gelse evezinde Trabzonu vererem. Uzun Hesen ismetli anasını onun yanına gönderdi”.

Bütün Yaxın ve Orta Şerqde böyük nüfuz sahibi olan Saray Xatun Osmanlı sul­tanının herbi düşergesinde yaxşı qarşılandı. Dövrün Osmanlı tarixçisi Aşıq Paşazadenin

<< 1 ... 3 4 [5] 6 7 ... 9 >>