bir-birile keskin edavet aparan emirlerin her hansı bir destesinin terefini saxlamırdı. Sultan Eldenizin sadiqliyini qiymetlendirdi ve onu emir rütbesinedek qaldırdı. Bir qeder keçmemiş sultan II Toğrul Eldenizi azyaşlı oğlu Arslan şaha atabey teyin etdi. Sultan II Toğrul ölende ise yeni Sultan Mesud (1135-1152) Şemseddin Eldenizi II Toğrulun dul qadınına evlendirdi. Hemin qadından (Mömüne xatından) onun iki oğlu - Nüsreteddin Mehemmed Cahan Pehlevan ve Müzeffereddin Osman Qızıl Arslan ve bir qızı oldu.

1136-cı ilde Sultan Mesud Arranı atabey Eldenize iqta torpağı verdi ve o, Berdeye öz iqametgahına yola düşdü. Eldeniz burada yerli emirleri tezlikle öz terefine çekdi, sultan xidmetine asılılıqdan çıxdı, saraya nadir hallarda gelirdi. Yavaş-yavaş o, bütün Azerbaycana yiyelendi ve xırda emirlikleri özüne tabe etdirdi.

Şemseddin Eldeniz İraq sultanlığı taxtı uğrunda geden mübarize neticesinde baş veren çoxlu ara müharibelerinde iştirak edirdi. Azerbaycana gönderilenden sonra ise o, taxt-tacın her hansı bir iddiaçısının feal terefdarı olmamışdır. "O güclendi, bütün böyük hökmdarları ezdi ve çoxlarını özüne tabe etdi, türkmenlerin qiyamçı başçılarını tamamile darmadağın dağıtdı. O, Arran ölkesindeki çaxnaşmalara son qoydu". Bu mürekkeb dövrü qeleme alan namelum ermeni müellifi qeyd edir ki, tarixin bu dövrü "qorxunc ve müharibelerde qelebe çalan, çox dolaşıq qesdlerin mahir bilicisi, onların rehmsiz peyğemberi böyük xelife Eldenizin" hakimiyyeti ile elametdardır. "[Bu xüsusiyyetlerine göre], o öz xalqı arasında tam ehtiram sahibidir ve meşhurdur. O, çox ölkeleri feth etmişdir, [bununla yanaşı] o, xoş xasiyyeti ve sülhseverliyi ile meziyyetlenir. Onun hakimiyyeti illerinde ölkelerin çoxunda asayiş hökm sürürdü".

Menbelerden görünür ki, Şemseddin Eldeniz bu heyecanlı dövrde ireli getmesine kömek eden döyüşçü ve siyasetçi keyfiyyetlerine malik idi. Sultan sarayının bu sadiq xidmetçisi temkinliliyi ve şeraiti qiymetlendirmek bacarığı ile ferqlenir, öz vaxtını

<< 1 [2] 3 4 ... 19 >>