canimaz.com
Sevgi qocalmaz, yalnız qalınmaz!
Daxil ol Qeydiyyat
Sayta Daxil Olun!
İstifadeçi Adı ve ya ID:

Şifre:

Meni xatırla | Qeydiyyatdan keç
Şifreni unutdun?
Berbet

XVI-XVII esrlere kimi Azerbaycanda istifade olunmuş mizrabla çalınan simli musiqi aletidir. Ud tipli aletler ailesine mensub olan berbetin gövdesi uda nisbeten böyük, qolu ise xeyli uzundur.



Esasen, saray musiqi aleti sayılan berbet haqqında Azerbaycan klassiklerinin, o cümleden Nizami Gencevinin yaradıcılığında etraflı melumat verilib. "Berbet" sözünün ber "sine", bet "ördek" sözlerinin birleşmesinden yarandığını güman etmek olar. Bezi menbelerde ise onun ereb sözü olub, "lepelenme", "dalğalanma" menasını vermesi qeyd olunur.



Tarixi menbelerden, elece de Nizami yaradıcılığından melum olur ki, bu aletin yaradıcısı öz dövrünün meşhur musiqiçisi, mahir ifaçı Barbed olmuşdur. Nizami Gencevi "Xosrov ve Şirin" poemasında saray musiqiçisi Barbedi bele terif edir:



Serxoş bülbül kimi gelende Barbed

Su kimi axırdı elinde berbet.

O çala bildiyi yüz xoş neğmeden

Seçdi otuzunu özü beyenen.

Bu otuz neğme ki, Barbed çalırdı,

Gah ürek verirdi, gah can alırdı.



Şerq ölkelerinde berbetin müxtelif növleri olmuşdur. Onun ilk veteni Seudiyye Erebistanı sayılır. Bir çox menbelerde berbetin 3, 8, 10 simli növleri olduğu barede deliller vardır. Simler ipek ve bağırsaqdan hazırlanır.



Berbet, esasen, 3 hisseden-çanaq, qol ve kelleden ibaretdir. Çanağı yığma üsulu ile qoz ve ya qırmızı çinar, qol, kelle ve aşıqları ise qoz ağacından hazırlanır. Üzü 4 mm qalınlığında şam ağacı ile örtülerek üzerinde bir neçe yerden ses rezonatorları açılır. Qolunda 912 perde olur. Ümumi uzunluğu 665 mm, eni 465 mm, hündürlüyü 250 mm, qolunun uzunluğu 205 mm-dir. Berbet qedim ud kimi, yeni xalis kvarta münasibetinde köklenir.



Diapazonu böyük oktavanın "mi" sesinden ikinci oktavanın "mi" sesine kimidir.


Şerhler:
Şerh yoxdur, 1-ci siz yazın!
»Simli aletler
»Milli musiqi alətlərimiz
»Azerbaycan
»Oxu zalına keç

Onlayn Tanışlıq: 7524 / 203