Kamanla çalınan simli musiqi aletidir.



Müxtelif növleri başqa adlarla Şerq ve Orta Asiya xalqları arasında yayılmışdır. Kamança ifaçılığının Azerbaycanda yüksek inkişafı XIX esrin ikinci yarısından başlayaraq xanendelik senetinin inkişaf etmesi ile bağlıdır. İlk nümuneleri balqabaqdan, hind qozundan hazırlanar, fil sümüyü ile bezedilermiş. Bir ve ikisimli kamançanın ne vaxtsa yaylı qopuzdan formalaşması güman edilir.



Kamança Orta esr klassiklerinin eserlerinde geniş tesvir olunmuşdur. XVI esr Tebriz ressamlıq mektebinin nümayendesi Mir Seyid Elinin "Musiqi meclisi" resm eserinde berbet, def ve kamança aletleri tesvir edilmişdir. Ebdülqadir Marağai eserlerinde başqa musiqi aletleri ile yanaşı, kamançanın da adını çekmiş ve onun haqqında melumat vermişdir. XVII esrde Azerbaycana seyahet etmiş alman seyyahı E.Kempfer kamançanın üçsimli ve bezen de dördsimli alet olduğunu, çox gözel ses tembri ile seslendiyini qeyd edir.



Nizami Gencevinin "Xosrov ve Şirin" poemasında kamança bele tesvir edilir:



Kaman Musa kimi yanır, inleyir,

Çalan xanendeni durub dinleyir.

Oxuyan bir gözel qezel başladı

Bu keyfi-işreti çox alqışladı.



Keçen esrde üçsimli, dördsimli ve hetta beşsimli kamançanın mövcudluğu melumdur. Azerbaycan Tarixi Muzeyinin etnoqrafiya fondunda saxlanılan XIX esre aid beşsimli kamança bu baxımdan maraqlıdır. Hemin muzeyde görkemli bestekar Zülfüqar Hacıbeyova mexsus olan bir kamança da nümayiş etdirilir. Üç simden ibaret olan bu kamançanın çanaq ve qol hisseleri yüksek zövqle tebii sedefle bezedilmişdir. XIX esre aid edilen bu aletin maraqlı ceheti ondan ibaretdir ki, onun çanağı yarı hisseden şaquli şekilde kesilmiş ve üzerine deri çekilmişdir. Kamança çanaq, qol ve çanağın içerisinden keçerek, onun her iki hissesini birleşdiren şişden ibaretdir. Çanaq, qol ve aşıqlar qoz ağacından xüsusi dezgahda yonulma üsulu ile hazırlanır. Çanağın üzüne nere balığının derisinden hazırlanmış üzlük çekilir. Aletin seslenmesinin yaxşı

[1] 2 >>