dövrüne aid zengin düşergeler qeyde alınmış ve elmi tedqiqat işleri aparılmışdır.
Aparılan kompleks elmi tedqiqatlar zamanı müeyyen olunmuşdur ki, Azerbaycanın en qedim sakinlerinin emek aletlerini hazırlaması ve onların sonrakı inkişafı üçün minillikler lazım olmuşdur. Tedqiqatlar gösterir ki, ibtidai insanlar paleolit dövründe esasen tebii karst mağaralarında, çay kenarlarında, qaya sığınacaqlarında ve yaşamaq üçün elverişli olan yerlerde mesken salıb yaşamışlar.
Respublikamızın erazisinde paleolit dövrüne aid aparılan tedqiqat işleri neticesinde daş dövrünün ayrı-ayrı merhelelerine aid zengin arxeoloji düşergeler Qarabağ erazisinde müeyyen olunmuşdur. 1960-cı ilin yay mövsümünde Qarabağın Quruçay ve Köndelençay vadilerinde Azerbaycan Elmler Akademiyası Tarix İnstitutunun Paleolit arxeoloji ekspedisiyası M.M.Hüseynovun rehberliyi altında aparılan arxeoloji keşfiyyat işleri zamanı Azıx ve Tağlar mağara düşergelerini qeyde almışdır.
Aparılan elmi tedqiqatlar zamanı melum olmuşdur ki, Qarabağın dağlıq erazisinde karst mağaraları mövcuddur. Lakin helelik bu diyarda en zengin maddi medeniyyet nümunelerine malik arxeoloji tapıntılar Azıx ve Tağlar mağaralarında qeyde alınmışdır.
Çoxtebeqeli Azıx paleolit düşergesi Qarabağın en menzereli güşesinde Quruçayın sol sahilinde, deniz seviyyesinden 900 metr yükseklikde, Füzuli şeherinin 16 kilometrliyinde olub, Tuğ çökekliyinde yerleşir.
Azerbaycan Respublikası erazisinde aparılan elmi tedqiqatlar neticesinde respublikamızın erazisinde neinki ibtidai insanların yaşaması isbat olunmuş, eyni zamanda bu diyarda en qedim sakinlerin uzun müddet mesken salıb formalaşması ve Azerbaycan erazisinin qedim sivilizasiya meskenlerinden biri olması elmi esaslarla sübuta yetirilmişdir. Bu baxımdan Qarabağ erazisinde aparılmış kompleks elmi tedqiqat işlerinin mühüm elmi ehemiyyeti vardır.
Azerbaycanın Araz, Quruçay, Arpaçay, Terterçay, Vileşçay, Zuvandçay ve diger vadilerinde aşkar olunmuş Olduvay, Aşel, Mustye, Orinyak,
»Azerbaycan
»Oxu zalına keç