öz tarixinin en ağır sınaq dövrlerinden biri ile qarşılaşdı: III esrde Azerbaycanı Sasani-İran
imperiyası, VII esrde ise Ereb xilafeti işğal etdi. İşğalçılar ölkeye çoxsaylı irandilli ve ereb menşeli ehali köçürdüler. Gelme
ehali mühüm herbi-strateji ehemiyyete malik olan menteqelerde ve en mehsuldar torpaqlarda yerleşdirildi, onlara geniş
imtiyazlar verildi. Lakin bütün bunlar Azerbaycanın qedim dövletçilik enenelerini mehv ede bilmedi ve Azerbaycan xalqının
teşekkülü prosesi davam etdi. Uzun tarixi dövr erzinde Azerbaycanın bütöv halda hemin imperiyaların terkibinde olması
neticesinde ölkenin bütün bölgeleri arasında daxili elaqeler, ilk növbede, ticaret elaqeleri genişlendi. Azerbaycanın şimal ve
cenub, şerq ve qerb bölgeleri arasında etnik-siyasi ve medeni birliyin yaranması yolunda mühüm irelileyiş baş verdi.
Xilafet dağıldıqdan sonra - IX esrin ortalarından Azerbaycanın qedim dövletçilik eneneleri yeniden dirçeldi: Azerbaycan
torpaqlarında Saciler, Şirvanşahlar, Salariler, Revvadiler, Şeddadiler dövletleri yarandı. Siyasi, iqtisadi ve medeni heyatın
bütün sahelerinde oyanış baş verdi. 600 ile qeder davam eden sasani ve ereb esaretinden sonra yerli dövletlerin yaranması,
İslam dininin bütün ölke erazisinde yayılması Azerbaycanın sonrakı inkişafında mühüm rol oynadı. Lakin Ereb xilafetinin
tenezzülünden sonra yaranmış dövletlerden heç biri uzun tarixi dövr erzinde Azerbaycanın bütün erazisini ehate eden vahid,
davamlı, qüdretli dövlete çevrile bilmedi ve davamlı siyasi sabitlik temin olunmadı. Azerbaycan Orta Asiyadan Aralıq denizi
sahillerine ve Derbend keçidinden İran körfezine qeder geniş erazileri ehate eden Böyük Selcuq imperatorluğunun terkibine
daxil edildi.
Böyük Selcuq imperatorluğunun süqutundan sonra qüvvetlenen Şirvanşahlar ve Eldenizler dövletleri Azerbaycan xalqının
dövletçilik enenelerinin davam etdirilmesinde ve daha da yükselişinde mühüm rol oynadılar. Yaxın ve Orta Şerqin en qüdretli
dövletine çevrilen Azerbaycan

<< 1 [2] 3 4 >>