edilen, boyalı qablar üzerinde kişilerle yanaşı qadınların da reqs etdikleri tesvirler, tek ve kollektiv suretde oynanılan reqs şekilleri çekilmişdir.

Tarixden bize melumdur ki, uzun esrler boyu Azerbaycanda ateşperestlik hökm sürmüşdür. Ümumiyyetle, Azerbaycan her zaman erzin od mekanı, yanar odlar yurdu sayılmışdır. Heç bir biliye malik olmayan, odun gücüne inanan ibtidai insanlar ov zamanı hansısa bir vehşi heyvanın ovlanması sevincini ve ya müxtelif tapıntılarını, elde etdikleri yeni nailiyyetlerini qeyd etmek üçün tonqallar qalayar, el-ele verib cerge-cerge, qrup halında odun etrafında dövre vuraraq müxtelif reqsler oynayardılar. Qedim dövrün bu adet-enenelerindeki bezi elementler esrlerin süzgecinden keçe-keçe bu günümüzedek gelib çatmış ve indi de “yallı”larımızın ifası zamanı istifade olunmaqdadır. Bele ki, keçmişde güneşi, ayı, küleyi, odu ve suyu müqeddes sayan insanlar indi de baharın (Novruzun) gelişini tentene ile qeyd ederek, bayram gününe kimi dörd çerşenbenin (su, od, torpaq, külek) her birinde tonqallar yandırır, odun üstünden tullanır, el-ele vererek tonqal etrafında yallı gedirler.

Yallılar qedim dövrlerden beri Azerbaycan erazisinin indiki Şerur, Ordubad, Şahbuz, Şeki, Kelbecer, Laçın, Qazax ve qerbi Azerbaycan erazisi olan İrevan bölgesinde çox geniş yayılmışdır. Bu bölgelerde, esasen toylarda ve el şenliklerinde yaşlı insanlardan başlayaraq uşaqlara kimi her kes deste tutub yallı gedibler. Ümumiyyetle, “yallı” mefhumu Azerbaycan xalqının dilinde çox qedim zamanlardan mövcuddur. Bele ki, “yal” sözü – dağın yüksekliyinde yerleşen düzengah demekdir. Azerbaycanda bele eraziler saysızdır. Meselen, Gencenin 30 km cenubunda dağlıq yerde sıra ile düzülmüş sarı qayalıqda yerleşen düzengah “Sarı yal” adlanır. Kelbecer ve Laçın erazisinde Qırxqız yaylağı ile Çilgez dağının arasındakı düzengaha “Gödek yal” deyirler. Ümumiyyetle, Azerbaycanda bu cür yer adları çoxluq teşkil edir. “Uzun yal”, “Cıdır yalı”, “Oyuqlu yal” ve başqaları bele

<< 1 2 [3] 4 5 ... 10 >>