qaya tesvirleri arasında bezi resmler “yallı” o cümleden onun növlerinden olan “Köçeri” reqsinin tarixinden xeber verir. Tesvirlerin birinde qayanın merkezi hissesinde od ve güneş remzi sayılan kiçik daire, onun etrafında ise qollarını yuxarı qaldırıb reqs eden insan resmleri hekk olunmuşdur. Köçeri reqsi esasen Naxçıvanda geniş yayılmışdır. Qerbi Azerbaycanda (indiki Ermenistan), azerbaycanlılar oradan tamamile deportasiya edilmezden evvelki zamanlarda, azerbaycanlıların ifa etdikleri populyar reqs idi. Qedim tarixe malik Naxçıvan diyarının Şerur, Sederek, Kengerli, Culfa ve Şahbuz rayonlarının folklor kollektivleri terefinden repertuara daxil edilerek nümayiş olunmaqla, toy şenliklerine xüsusi rövneq verir. Xüsusen Naxçıvanda el şenliklerinde geniş ifa edilir. Reqsin adından göründüyü kimi, onun yaradıcıları köçerilerdir. Eyni zamanda Azerbaycan xalqının sevimli reqsleri silsilesine daxildir. Asta ve süretli hisselerden ibaret olan “Köçeri” reqsi üç variantlıdır. Kişilerin ve qadınların ya ardıcıl olaraq, ya da bir qadın, bir kişi veziyyeti ile düzülüşünde yallıbaşı eline çubuq alır. Bu çubuq ifaçıları cezalandırmaq üçün yox, eslinde reqs xarakterlidir.

"
«Köçeri» çal, köçen menem,
Yurd yerinden peren-peren.
Çal, gora geden qız menem,
Özüm oynayım, oynayım.

"
Türkiyede de bu reqs populyardır. Kars - yallı reqslerinden biridir. Artvinde de oynanılır. Avropanın bezi ölkelerinde de Köçeri reqsine yaxın yallı reqslerine rast gelmek olur.

Reqs qaydası
Diger Azerbaycan xalq reqsleri kimi, Köçeri reqsi de bir qayda olaraq, 3 hisseden ibaretdir: birinci hisse süretlidir, daire üzre reqs; ikinci hisse lirikdir, reqqas sanki yerinde donub qalır (“süzür”), bedenin qameti qeti ve vüqarlı terzde dik tutulur; uçüncü hissede - yene daire üzre reqs, sür”etli, tenteneli ve böyük emosional coşğunluqla seciyyevi olur. Reqs edenler bir-birlerinin kemerlerinden tutaraq, dairevi yallı gedirler. Reqs ritmikdir, esasen onu balaban (bezen zrna) ve nağara müşayet edir.

<< 1 [2] 3 >>