Azerbaycanda xalçaçılıq senetinin inkişafı
Azerbaycan xalq - tetbiqi seneti ve onun bir qolu olan xalçaçılıq xalqın milli medeniyyeti tarixinde özünemexsus yer tutur.
Xalq senetlerinin en geniş yayılmış növü Azerbaycan xalqının meişetinde özüne möhkem yer tutmuş ve az qala xalqın remzine çevrilmiş xalça senetidir. Müxtelif naxış elementleri ve tesvirlerle bezedilen xovlu ve xovsuz xalçalar deyelerin, çadırların, alaçıqların, habele yaşayış evlerinin ve diger binaların divar bezeklerinde, döşenmesinde istifade edilir, eyni zamanda yüksek estetik ehemiyyet kesb edir.
Arxeoloji materiallara ve yazılı menbelere esasen Azerbaycanda xalçaçılıqla hele Tunc dövründen (e.e. II minilliyin sonu - I minilliyin evvellerinde) meşğul olmuşlar. Cenubi Azerbaycanın Maku şeherinden tapılmış gilden düzedilmiş at fiqurunun (e.e. II minillik) üzerinde gül - çiçek tesvirleri ile bezedilmiş çul resmi, Urmiya gölü yaxınlığındakı Hesenlu tepesinden aşkar edilmiş qızıl camın (e. e. I minillik) sethinde üstüne çul salınmış şir tesviri ve başqa tapıntılar Azerbaycanda xalça senetinin ne qeder qedim tarixe malik olduğunu gösterir. Arxeoloji qazıntılar zamanı Mingeçevirden I-III esrlere aid katakomba qebirlerden palas ve xalça qalıqları aşkar edilmişdir.

Azerbaycanda xalçaçılığın inkişafı haqqında Herodot, Klavdi Elian, Ksenofont ve başqa qedim dünya tarixçileri melumat vermişler. Sasaniler dövründe (III-VII esrler) Azerbaycanda xalça seneti daha da inkişaf etdi, ipekden, qızıl-gümüş saplardan nefis xalçalar toxundu. Alban tarixçisi Musa Kalankatlı (VII esr) Azerbaycanda toxunulan ipek parçalar ve rengareng xalçalar haqqında melumat verir. Qızıl-gümüş saplarla toxunan ve qaş-daşla bezedilen xalça istehsalı XVI-XVII esrlerde enenevi xarakter almışdır. Orta esrlerde qızıl-gümüş saplardan toxunan xovsuz xalçaların esas istehsal merkezleri Tebriz, Şamaxı ve Berde şeherleri idi. Baha başa geldiyinden esasen feodallar üçün toxunulan bu cür xalçalar "zerbaf" adlanırdı. XVI esrde Azerbaycanda

[1] 2 3 ... 12 >>