illerinedek sabit forma prinsiplerine malik olmamışlar. Eyni bir destgah Qarabağ, Bakı ve Şamaxı muğam ifaçılığı mektebinin versiyalarında ferqli şekillerde ifa oluna bilerdi.
1922-ci ilde muğamın tedrisi Bakıda açılmış ilk Avropa tipli musiqi tedris müessisesinin ders proqramına daxil edilmişdir. Tedris proqramının tertibi sonda Azerbaycan destgahlarının strukturunda xeyli islahatlara ve enenevi mehelli mekteblerin nisbi unifikasiyasına getirib çıxardı. Üzeyir Hacıbeyovun (1885-1948) gösterişine esasen, o vaxtın en nüfuzlu musiqiçiler qrupu (Mirze Ferec Rzayev, Mirze Mansur Mansurov, Ehmed xan Bakıxanov, Arsen Yaramışev, Seyid Şuşinski, Zülfi Adıgözelov) destgahların ixtisar edilmiş tedris versiyalarını işleyib hazırladılar. 20-ci ve 30-cu illerde tedris versiyaları ile yanaşı olaraq, böyük senetkarların - o vaxtın ustadlarının genişlendirilmiş versiyaları da mövcudluğunu davam etdirirdi. Lakin sonralar ixtisar edilmiş versiyaların ifası konsert tecrübesinde, radio çıxışlarda, qrammofon yazılarında da mövqeyini möhkemletmeye başladı. XX yüzilin birinci onilliklerinde Azerbaycan destgahlarının terkibinde ifa olunan bir çox melodiyalar 60-70-ci illerde artıq unudulmuşdu.
Bir musiqi termini olaraq "destgah" termini "tonların, pillelerin komplekti ve ya mecmusu" demekdir. Bu formanın esasında her destgahda ferqli olan bir neçe müeyyen ladın - muğamların "komplekti" teşkil edir, meselen, "Rast" destgahının terkibine daxil olan ladlar komplekti "Çahargah" destgahının ladlar komplektinden ferqlenir. Azerbaycan musiqisinde destgah forması, başqa sözle, lad siklinin terkibi yalnız yuxarıda sadalanan esas ladlara ve onların tonal variantlarına malik ola biler. Destgah formasının muğam formasından başlıca ferqi ondadır ki, destgahın musiqi formasının esasında bir neçe ferqli lad-muğamların sistemi dayanır, halbuki muğam özü onun bütün mümkün tonal çalarları ile birlikde bir lad-muğam hüdudunda musiqi kompozisiyasından ibaretdir. Müvafiq olaraq destgahın ve muğamların

<< 1 2 [3] 4 5 ... 12 >>