sonunda "çerez" (meyveler, quru meyveler, qoz, fındıq ve s.) ve şirin yemekler verilir.
Metbexin zenginliyini ve inkişaf müxtelifliyini müeyyen eden faktorlardan biri souslar ve helimdir. Hele XVII esrde meşhur Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi Azerbaycan haqqında yazır: "Burada üstelik de 12 adda sous ve helim melumdur".

Turşumuş südden (qatıq) ve sarımsaqdan, sirke ve sarımsaqdan qatılaşdırılmış baldan ve ya qaymaqdan meyve şirelerinden düzeldilen souslardan daha çox istifade edilir. Pastila (qendle meyve horrasından hazırlanır) ve lavaşandan (quru pastila) hazırlanmış souslardan müxtelif xöreklerde istifade olunur.
Balıqla bir yerde narşerab (nar şiresinden bişirilmiş sous) ve ya narşerab esasında sous verilir.
Azerbaycan metbexinde menyunu adeten ilin vaxtını, havanı, yaşı, istehlakçının heyat terzini, mekanı ve s. nezere almaqla tertib edirler. Yemeklerin aran yemeyi, pehriz yemeyi, zahı qadının yemeyi, gelinin yemeyi, beyin yemeyi, uşaqların, genclerin ve qocaların yemekleri kimi qrupları melumdur.
Dünyanın en uzun ömürlüleri olan azerbaycanlılar, eyni zamanda en sağlam metbex yaratmışlar, bele ki, sağlam metbex olmadan uzun yaşamaq çox çetindir.
Azerbaycanın enenevi süfre medeniyyeti el ile yemeyi teleb edir. Bizim nazik çörekleri (yuxa, sengek, lavaş) qaşıq kimi bükür ve onun kömeyi ile xöreyin maye hissesini bu improvizasiya edilmiş "qaşıqla" yeyirler. Xöreyin möhkem hissesini ise nazik çörekle tutub götürürler.

Elle yemeyin bir sıra üstünlükleri var:
1) barmaqların ucunda çox hessas sinir ucları yerleşir. Ekstrasensler ebes yere elleri ile işlemirler, korlar ise elleri ile sanki görürler. Eller istilik kompozisiyasını, xöreyin konsistensiyasını hiss edirler;
2) xörek qaşıq ve ya çengelin kömeyi ile ağıza aparılanda ağız boşluğunu yandırmaq ve ya berk üşütmek mümkündür. Elle yedikde qida ağıza bedenin temperaturuna yaxın bir temperaturda düşür, bele temperaturda ise dad reseptorları ve fermentler ağız boşluğunda daha yaxşı işleyirler. Bele yemeyi

<< 1 ... 3 4 [5] 6 >>