ziyaret eden ve orada uzun
müddet yaşayan seyyah İosofat Barbaro yazır ki, Avropaya dönerken daha medeni mühite düşmüşdür. Bu ilk
avropalı idi ki, Şerqden Qerbe qayıdarken özünü daha medeni mühitde hiss etmişdir. Düzdür, Rafael dü-Man
farslara bir qeder üstünlük verir, lakin bu, aşağıdakı şekilde ifade olunur: "eger Şerqin bütün xalqlarını kor
saysaq, farsları birgözlü hesab etmek mümkündür".
XVII esr menbelerinden Evliya Çelebinin eserini xüsusile qeyd etmek lazımdır. Evliya Çelebi ibn Derviş
Mehemmed Zilli (1611-82-ci iller) yaxşı tehsil almış, Sultan IV Muradın sarayında qulluq etmişdir. O, sefirlik
üzvü ve xüsusi meseleler üzre müşavir kimi Yaxın ve Orta Şerq ölkelerinde olmuş, öz seyahet xatireleri
esasında "Seyahetname" (10 cildlik) eserini yazmışdır. Eserin II cildinde - 1647-ci ilde Azerbaycanda olarken
ölkenin medeni, iqtisadi heyatına aid gördüklerini tesvir etmişdir. Çelebi 1647 ci ilde seferde olduğu dövrün
şeher ve kendlerinden etraflı behs etmişdir. E. Çelebi o dövrde Bakının iqtisadiyyatına, sosial heyatına, siyasi
hadiselerine dair melumat verir, Abşeronda çıxarılan neftin müxtelif növlerinden, becerilen kend teserrüfatı
bitkilerinden, oranın satışından, ixracat mallarından etraflı danışır, şeherin qala divarlar;nı ve zahiri görünüşünü
tesvir edir.
Evliya Çelebi "Seyahetname" adlı eserinde Bakının qala divarlarında 70 yarımdairevi bürc, 600-den artıq
mazğal olduğunu xeber verir. Müellifin melumatına göre, divarlar qaya üstünde tikilmişdir. Yeri gelmişken
qeyd etmeliyik ki, qala divarının qaya üstünde tikildiyini aparılan arxeoloji qazıntılar da tesdiq etmişdir.
E. Çelebinin eserinde bakılılar haqqında deyerli etnoqrafik xarakterli melumatlara da rast gelinir.
Fransız yazıçısı Aleksandr Düma 1858-59-cu iller erzinde Qafqaz-da, elece de Azerbaycanda olmuşdu.
Onun "Qafqaz seferi" adlı esasen etnoqrafik sepkide yazdığı eseri 1861-ci ilde Tiflisde rus dilinde çap edilmişdi.
Aleksandr Düma Bak;nı ve etraf kendlerini

<< 1 ... 25 26 [27] 28 >>