ehemiyyet kesb edir.

İllik yağıntı Arazboyu düzenliklerde 200 – 300 mm, yüksek dağlıq yerlerde 500 – 800 mm – dir.

Naxçıvan MR hidroqrafik cehetden Araz çayı hövzesine aiddir. Erazinin merkezi ve cenub-şerq hissesinde çaylar başlanğıcını Zengezur ve Dereleyez silsilelerinden götürür. Muxtar respublikanın hidroqrafik şebekesi uzun geoloji dövrde yaranmış ve bu müddetde xeyli deyişikliye uğramışdır. Zengezur silsilesinin cenub-qerb yamacında Naxçıvan çökekliyine doğru istiqametlenen qedim çay derelerinin qalıqları izlenilir. Zengezur silsilesinde — Sağarsuyun yuxarı axarında, Qazangöldağ, Qapıcıq, Gemiqaya bölgelerinde qedim buzlaq relyefi formaları (troq, kar, moren), hemçinin zirvelerde yayda erimeyen qar kütleleri vardır. Süni su arxları (kanallar) ve su anbarları da hidroqrafik şebekeye aid edilir. Çayların bir çoxundan suvarmada ve su techizatında istifade edildiyinden aşağı axarında onların suyu mensebe çatmır, tam quruyur.

Çaylar
Muxtar respublika erazisinde ümumi uzunluğu 1,8 min km olan teqriben 400 böyük ve kiçik çay var. Bunlardan 334 – nün uzunluğu 5 km – dek, 31 – ki 6 – 10 km, 24 – kü 11 – 25 km, 7 – ki 25 – 50 km, 3 – kü (Naxçıvançay, Elinceçay, Gilançay) 51 – 100 km, 1 – ki (Şerqi Arpaçay) ise 100 km – den artıqdır.

Çay şebekesinin inkişafına ve deyişmesine müxtelif fiziki-coğrafi amiller – iqlim, relyef, geoloji quruluş, torpaq ve bitki örtüyü tesir gösterir. Erazide çay şebekesi beraber inkişaf etmemişdir. Naxçıvançaydan qerbde son derece zeif, ondan şerqde, Zengezur silsilesinden axan çaylar ise sıx şebeke teşkil edir. Erazinin şimal – qerbinden cenub – şerqine doğru dağlar Araza yaxınlaşdığından bu istiqametde çayların uzunluğu , sutoplayıcı saheleri ve axımları azalır. Dağlıq hissede çay şebekesi daha çox inkişaf etmişdir ki, bu da yağıntının bol olması ile elaqedardır.

Çaylar yeraltı sular ve qar-yağış suları ile qidalanır. Çay hövzelerinde esas rütubet ehtiyatı (35–50 %) qış dövründeki yağıntılar hesabına yaranır. Eraziden axan

<< 1 ... 24 25 [26] 27 28 ... 48 >>