İ.Ceferzade usta Zeyneddin Ebureşid oğlunun adını, professor E.Paxomov 630-632-ci il hicri tarixini, Mehemmed, Yezid, Feribürz, Gerşesb kimi Şirvanşahların adlarını, Bakı, Şamaxı şeher adlarını, sultan, şah titullarını oxumuşlar. E.V.Salamzadenin mülahizesine göre Bayıl qesri Şirvanşahlara mexsus olmuşdur.
1965-ci ilde Şirvanşahlar sarayı kompleksi dövlet tarixi memarlıq qoruğu muzeyinde yazılı daşların seliqeye salınıb oxunması üçün xüsusi laboratoriya teşkil edilmişdir. Hemin laboratoriyada oxunmuş daşlar da bu fikri esaslandırır.
Oxunmuş daşların üzerindeki yazılar IX-XIV esr Şirvan ve Şirvanşahların tarixi, o dövrün görkemli şexsiyyetleri, abidenin inşasında iştirak etmiş Zeyneddin bin Ebureşid, Ebureşid bin Zeyneddin kimi senetkarlar sülalesi ve s. haqqında ilk defe maraqlı melumatlar verir. Yazılar eyni zamanda abidenin tikilme tarixini de deqiqleşdirir.
Tedqiq edilmiş kitabelere esasen müeyyen edilmişdir ki, qesr Xezer denizinin sahile yaxın hissesinde, Bayıl tepelerinden birinde 1232-1233-cü illerde Şirvanşah Gerşesbin oğlu Feribürzün dövründe tikilmişdir.
Frizli yazıların içerisinde “Bayıl qesri”nin memarı Ebdül-Mecid Mesud oğlunun adı berpa edile bilen yazı fraqmenti tapılmışdır. Bu memar eyni vaxtda, yeni 1232-ci ilde Abşeronun vahid müdafie sistemine daxil olan, şeheri ve Bayıl qesrini şimaldan müdafie eden Merdekan deyirmi qalasını da tikmişdir.
Bayıl qesrinin tikintisinde istifade edilen daşların quruluşu texminen sekkiz esr bundan evvel Azerbaycanda memarlıq senetinin yüksek seviyyede olduğunu tesdiq edir. Üzerinde ardıcıl olaraq Şirvanşahların adları yazılmış daşlarda her hökmdarın adının üzerinde onların remzleri olan simmetrik insan, heyvan, quş ve mifik tesvirler verilmişdir.
Yazılı daşlar içerisinde gürcülere aid kitabelere ve gürcü qadın başı tesvirine rast gelirik. Bu da tesadüfi deyildir. O vaxt gürcülerle azerbaycanlılar arasında neinki dostluq, hetta qohumluq elaqesi olmuşdur.
Daşların üzerindeki tesvirler üzvi suretde elaqedar olub

<< 1 2 3 [4] 5 6 7 >>