Tibde şok adı altında – orqanizmdeki orqan ve toxumalarda qan dövranının keskin şekilde pozulması prosesi anlaşılır.

Müvafiq tibbi tedbirlerin görülmesi ile şokun inkişaf etmesinin qarşısı alınmazsa, xeste 5-30 deqiqe erzinde boğulmadan ve ya 24-48 ve daha artıq saat erzinde müxtelif orqanlarda baş veren ağır geriyedönmez deyişiklikler neticesinde helak ola biler.

Şok travmalar neticesinde güclü qanaxmalar, yanıqlar zamanı qan plazmasının itirilmesi ve ya orqanizmin susuzlaşması (çoxsaylı qusma, ishal), cerrahi emeliyyatdan sonra yaraya tehlükeli mikrobların düşmesi neticesinde ve ya orqanizmin özünde iri irin ocağının yaranması zamanı, meselen, peritonit, yenidoğulmuşlarda göbek yarasının irinlenmesi ve s. (septik şok), hemçinin güclü allergenin orqanizme düşmesine orqanizm terefinden verilen reaksiyası (anafilaktik şok) neticesinde baş verir.

Güclü qanaxma ve yanıq zamanı yaranan şokun (travmatik şok) ilkin elametlerini insanın davranışında olan deyişikliklerle müeyyen etmek olar. O, birden-bire heyecanlanır: vurnuxmağa başlayır, hara ise qaçmağa can atır ve ya eksine olaraq, ezgin, yuxulu, etrafdakılara qarşı laqeyd olur. Bu zaman deri avazımış, soyuq ve nem olur, dodaqları ve dırnaqları göyerir, teneffüsü sethi ve tezleşmiş olur. Şokun sonrakı inkişafı zamanı zererçekende tengnefeslik yaranır, nebz tezleşir, arterial tezyiq keskin şekilde aşağı enir, o, huşunu itirir. Bu haldan sonra zererçekene tibbi yardım gösterilmezse (en effektiv olanı – vena daxiline qan evezedicilerinin köçürülmesidir), onun üreyi dayanır ve aqoniya (canverme) baş verir.

Ona göre de güclü qanaxma zamanı şokun profilaktikası üçün tez bir zamanda qanaxmanı saxlamaq (bax, “Qanaxma zamanı ilk tibbi yardım”), zererçekenin üstünü edyalla örtmek, isti maye ve ağrıkesici derman verib derhal tibb müessisesine çatdırmaq lazımdır.

Çoxsaylı qusma ve ishal neticesinde orqanizmde baş veren susuzlaşmadan yarana bilen şokun qarşısını almaq üçün vaxtında müvafiq tedbirler görmek lazımdır

[1] 2 3 4 >>