İnsanların en çox bildiyi ve müşahide etdiyi dişin dağılma sebebi kariesdir. Kariesden başqa dişin sert toxumalarının bir neçe xesteliyi var ki, onların adları ve haqqında olan melumatlar az populyardır. Bu xesteliklerin ümumi adı qeyri-karioz xesteliklerdir ve növleri: hipoplaziya, hiperplaziya. flüoroz, natamam amelogenez, natamam dentinogenez, pazabenzer qüsur, patoloji sürtülme, dişlerin eroziyası.

1. Hipoplaziya – bu zaman dişin minası ve dentini qüsurlu olur. Dişlerin çöl (vestibulyar) sethlerinde ağ lekeler, esasen merkezi kesici dişlerin ucları ve birinci böyük azı dişlerin çeyneme sethlerinin qüsurlu olması bu xesteliyin tipik tezahürüdür.

2. Hiperplaziya – minanın üzerinde “damcı” formasında artıq minanın inkişafıdır.

3. Flüoroz – dişlerin minasında lekeler, destruktiv pozuntular (çökeklikler, eroziyalar) olmasıdır. Normalda içdiyimiz suyun terkibindeki flüorun miqdarı 1 mq/l (1 litr suda 1 mg flüor) olmalıdır, flüorun miqdarı bu nisbetden artdıqda (9mq/l kritik heddir) minada flüoroz baş verir. Flüor orqanizme sutka erzinde 3 mq daxil olmalıdır, bunun 0.5-1.1 mq berk qida ile 2.2-2.5 mq maye ile temin edilimelidir.

4. Natamam amelogenez – 4 növü var

* dişin minasında sarı ve qehveyi rengde lekeler olur.

* dişin minası parıltısız, nahamar, üzerinde çatlar olur ve rengi tamamen qehveyi olur.

* diş yeni çıxarken üzerinde ağ büküşler olur ve onlar qısa zmanda dişden ayrılır (qopur) dentin açılır, qıcıqlandırıcıların tesirinden ağrılı olur.

* diş yeni çıxdıqda mina parıltısız tabaşirebenzer rengde olur ve mexaniki tesirden asanlıqla dentinden (dentin minanın altındakı dişin ikinci qatıdır) ayrılır. Pasientler dişlerde hessaslıqdan şikayet edirler.

5. Natamam dentinogenez – dişin ikinci qatı olan dentin tebeqesinin inkişaf xesteliyidir. Dişin kökünün çox qısa olması, konusvari olması hetta tamamen olmaması (dişin yalnız tacı olur) ile xarakterize olunur.

6. Pazabenzer qüsur – bu ad qüsurun forması ile elaqelidir. Adeten

[1] 2 >>