ki, bir on deqiqe ona vaxt serf etmişdi. Qeyd ise bele idi:
«Sofi Starns 1905-ci ilin aprelin 16-da vefat edib».
Axırıncı qeydleri ise seliqeli, gözel xettle Pinkerton aparmışdı:
«Missis Uill Starns. 23 aprel 1916»
- Ödemeler axırdadır - Bidvel söyleyir.
Axıra baxdıq. Pinkerton köçürmeleri sütun şeklinde qeyd etmişdi. Birinci ödeniş - 16 aprel 1917-ci il, 200 dollar. Ardınca banka növbeti köçürmeler gösterilirdi. 16 aprel 1918-ci il. 200 dollar. Aprelin 16-sı 1919-cu il - 200 dollar; aprelin16-sı 1920-ci il - 200 dollar. Belelikle, lap sonuncu ödeniş 16 aprel 1930-cu ilde 200 dollar olmuşdu. Burada o, sütunun altında xett çekmiş ve yazmışdı.
«Artıqlaması ile ödenilib. 16 aprel,1930».
sonuncu cümle ele xettle yazılmışdı ki, vaxtile kolleclerde kargüzarlıq işini bu cür deqiqlikle öyredirdiler. Sanki qelem özü-özüne sonda yazıya bir quyruq da elave etmişdi. Görünür o bunu özünevurğunluqdan yox, sadece son sözü yazandan sonra ya qelemi saxlaya bilmemiş, ya da bu quyruq işaresini nehayet rahat olduğu üçün cızmışdı.
- Demeli, o, missis Starnsa verdiyi vede emel etdi, - deye Stivens soruşur.
- Bidvele de men bele dedim - dillenirem.
Stivens ise öz işinde idi. Sanki heç meni eşitmirdi.
- Demek qarı rahat yata biler. Mene ele gelir ki, onun tabeliyinden çıxan qelem de bunu söylemek isteyib. O, daha sakit yata biler. Axı Pinkertonun yaşı qırx beşi ötmüşdü. Esline qalsa ele de çox deyil. Bununla yanaşı o, sütunun altında «Artıqlaması ile ödenilib» sözünü yazanda bu ağır, ümidsiz, zülmetli zamanın cazibesini hiss etmeyen yeniyetme uşaq ve ya esli-nesli bilinmeyen qızcığaz kimi rahat nefes almışdı.
- Amma, gör, bu qızcığaz onun başına ne oyun açdı da - sözüme davam edirem. - Artıq qırx beş yaşı var. İndi Pinkerton başqasını harada tapsın? O, yenisini axtarıb tapınca yaşı ellini öter.
Bu meqamda Stivens mene teref baxdı.
- Siz yeqin hele eşitmemisiniz - soruşur.
- Yox, - deyirem. - Berberxanaya boylanıb baxdım. Ancaq bilirdim ki, Pinkerton orda olmayacaq.
»Eserler ve Edebiyyat Gecesi
»Oxu zalına keç