Novruz bayramının menşeyi qedimdir. İslam dini Yaxın Şerq ve Orta Asiya ölkelerinde yayıldıqdan sonra Ereb xilafeti bu ölkelerin xalqlarının adet-enenelerini, bayramlarını teqib etmeye başladı. Esrler boyu dini xadimler, müxtelif teriqet nümayendeleri bu bayramı tebii ve tarixi köklerinden ayırmağa çalışmış, ona dini, mövhumi libas geyindirmeye cehd göstermşler. Hetta bezi din xadimleri bele bir ferziyyeye uydurmuşlar ki, Novruz bayramı guya IV xelife Elinin hakimiyyete (656-661) geldiyi günle elaqedardır. Halbuki imam Eli iyul ayında hakimiyyete gelmiş, Novruz ise yazda bayram edilir.

Xalqın bayramla elaqedar keçirdiyi merasimler heç bir dini ehkamlar ile bağlı deyildir. Ekser xalqlar bahar bayramının esl mahiyyetinden doğan bir sıra adet-eneneleri, oyunları indiyedek saxlamışlar.


SSRİ-nin poçt markası. Azerbaycanda NovruzOrta esr müellifleri Şerq ölkelerinde İslam dini yayıldıqdan sonra da Novruz bayramında yaz enenelerinin, ekinçilik teqvimi etiqadlarının möhkem yer tutduğunu gösterirler. Ebu Reyhan Biruni (XI esr) Novruz bayramı haqqında müxtelif revayetlerden onun yaranması sebeblerinden, bu bayram münasibetile xalq arasında yayılmış adet-enenelerden behs etmiş, Novruz bayramının tebietin oyanması, ekinçilik teserrüfatının başlanması ile bağlı esl dünyevi bayram olduğunu qeyd etmişdir.

Nizamül Mülk (XI esr) "Siyasetname" eserinde Novruz bayramından yazın gelişi ile elaqedar keçirilen kütlevi xalq bayramı kimi behs etmişdir. Novruzun gelişi klassik Şerq, o cümleden Azerbaycan poeziyasında geniş yayılmış "Bahariyye" adlı lirik şeirlerde de tesvir ve terennüm edilir.