Karl Yaspers Almaniyanın ve dünyanın en görkemli filosoflarından biri olmazdan daha önce hekim idi, daha doğrusu, Almaniyanın çoxsaylı hekimlerinden biri idi. O, bir hekim olaraq xeste insanların psixoloji durumunu yaxından müşahide etmiş, ölüm ve heyat arasında olan insanların felsefi yaşantılarını anlamağa çalışmışdır. Ölüm ayağında olan insan ne kimi duyğuları yaşayır? Dünyanı, heyatı, insanları nece hiss edir? Heyatın menasını nede görür? Yaspersin mehz bu derin müşahideleri onu Almaniyanın çoxsaylı hekimleri sırasından ayırmış ve dünyanın en görkemli filosoflarından biri etmişdi.
Ölüm nedir? Hind filosofu Vivekananda bele hesab edirdi ki, ölüm zeifliyin bir ifadeçisidir: Zeifin ne bu dünyada, ne de başqa dünyada yeri yoxdur. Zeiflik – ölümdür, - deyirdi Vivekananda.
Sokratın öz ölümü erefesinde son defe etdiyi söhbeti xatırlayın. Bu söhbet Fedonda tesvir edilir. Sokrat ölüm ayağında e'tiraf ve be'yan etdi ki, o, felsefenin te'yinatını her şeyden evvel insanın özünü ölüme hazırlamasında görür. Transsendental dünyaduyumun daşıyıcısı olan Sokrat üçün bu heç de tesadüfi deyildi. Sokrat qedim yunan felsefesinde transsendental istiqametin en mühüm helqelerinden biri idi ve Sokratın siyasi mülahizeleri de ele transsendental dünyaduyumun üzerinde köklenmişdi.
Qedim yunan felsefesinin başqa bir istiqameti - kosmosentrik istiqamet spiritualist dünyaanlamanı ireli sürür ve bu esasda da ölüm hadisesini bütün Kainata şamil edir. Spiritualist dünyaanlamada Dünya Ruhu mütleq varlıq ol¬du¬ğundan her şey, o cümleden, kosmos onun vasitesile izah edi¬lir. Kos¬mos burada substansial statusa malik olmayıb, özünü Dün¬ya Ruhu¬nun mücessemesi kimi gösterir. Dünya Ruhu Kosmosun mahiyyeti, Kosmos ise Dünya Ruhunun tecessümüdür. Kosmos mehv ola bilse de, birdefelik itiril¬mir. Dünya Ruhu özünde Kos¬mo¬sun yeniden berpa oluna bilmesi imkanını saxlayır. Dünya Ruhu Dünyadan qopub ayrıla bildiyi üçün Kosmos da pe¬riodik olaraq mehv olur ve yeniden yaranır, bütün canlılar kimi doğulur

[1] 2 3 ... 5 >>

KAROL [OFF] (24.04.2011 / 19:04)