qayıdır,–yene de yol boyu tanış-bilişlerle görüşür, onları arağa qonaq eleyir, özü de içir.
Kumqanın (butulkanın) dibinde azacıq araq qalanda, Jmıx dinmez-söylemez onu bardağa töküb tekbaşına içir, sonra deyir:
- Gelib eve çatdıq, adına alqış ey ulu Tanrı, Mavrı bu uzun yolda korluq çekmeye qoymadın (Bu sözler, Şekspirin “Otello” dramından götürülüb), - sonra da xanımını haraylayır,–qonağın gelib, qarşılasana! - belelikle de içmeye başlamasından dörd gün keçenden sonra, Jmıx arabadan düşüb eve qayıdır. Bundan sonra Jmıx yarım il diline içki vurmur, sonra yeniden “Moskvaya gedir”. Bax bele yaşayırdı bizim Jmıx.
İnqilabdan sonra Jmıx deyişib, ele bil ayrı adam oldu:
- Çox ağır çağlara gelib çıxdıq,- deyirdi.
Qızıl Orduya qoşuldu Jmıx, deyirler orada Lenini de, habele çoxlu başqa qarabasmaları da görübmüş, ancaq nedense özü bunlardan danışmağı sevmezdi.
Jmıx kende görevli bir kimse teki qayıdıb geldi.
- İndi,- o deyir,- bu kendi yerli-dibli yer üzünden silib-süpürüb atmalıyıq.
- Kendimizin neyi pisdir? Yoxsa yuxarıdan bele bir gösterişmi var?
- Bu ele özü-özüne aydındır da,- Jmıx dedi. - Eyin-başımız yalın. Yoxsulluq adamın tükünü ürpedir. Bele de yaşayış olar? Ayağımız yer tutandan, sebetle saman daşı, peyin daşı, işimizin adı bu deyilmi? Yuxarılarda deyirdiler, toplumda yoxsulluq varsa, bu bir yandan onun ağrınmasıdır (xesteliyidir), o biri yandan da yolunu azıb pozğunlaşmasıdır, bunu aradan qaldırmaq üçün biz gerek, birincisi, toplumu sağaldaq, ikincisi de onu düzgün yola qaytaraq.
- İndi sen bilen biz ne etmeliyik? - kendçiler ondan soruşdular, - Kendimizi deyişib, yerine ne qoyaq? Bele çoxbilmişsen, di onda yol göstersene!
Jmıx da az aşın duzu deyildi, kişinin başı işleyirdi, birden durub, qadınların el emeyini yüngülleşdirmek üçün işe girişdi, öz komasına çeklib, özbaşına işleyecek cehre düzeltmeye başladı. Bu cehre qumla işleyecekmiş–ağzına bir senek qum tökeceksen, qurtardı getdi, gece-gündüz dayanmadan fırlanacaq.
Jmıxın
»Oxu zalına keç