Heqiqetden çekinirik, qaçırıq. Yayınma ve qaçmalarımıza reğmen, sevginin neheng dalğaları qarşısıalınmaz gücü ile eqo denizinin qumsalarındakı tör-töküntüleri tedricen hamarlayır. Yavaş-yavaş biz bu sonsuz okeanı öz real Evimiz kimi tanımağa, qebul etmeye başlayırıq. Ruminin sözleri ile desek, burada “üzmek her zaman batmaqla başa çatır” (Liebert 1981, p. 30).
Sevgi Mehveri
Ne qeder paradoksal olsa da, bizi birliye, vehdete celb etmesi üçün ayrılıq tecrübesine ehtiyacımız var. Eslinde vehdet halı qelbin tebii halıdır. Vehdet tecrübesi “üzüm budağının yaradılmasından evvel bizi serxoş etmiş şerabdır”. Bu sirrin huşa gelmesi ancaq qelbin daxilinde gizlenmişdir. Onu huşa getirmek ise ayrılıq ezabı teleb edir. Bu ayrılıq ezabı derin sevgiyle müşayiet olunur. Mehz bu keyfiyyetlerine göre ekser hallarda ayrılıq ezabına sevgi ezabı da deyirler.
Sevgi ezabı qelb ve onun menbeyi arasında maqnit cazibesi effekti rolunu oynayır. Biz qelbin dartmasını, cezbini hiss ederken aşiqin üreyi çerçivesinde Sevgilinin arzusunun huşa gelmesini duyuruq:
“Yalnız susamış suyu axtarmır, elece de su susamışı axtarır”. (Rumi, Schimmel.1975, p. 165)
Bele demek mümkünse, ayrılıq ve vehdet tecrübeleri ruhani seyahet geymini birlikde formaya salan toxuculardır. Ayrılıq halında ürek vehdet sirrini qavrayarken eqo sahile çıxarılır, daxili dünya ise vehdet vedi ile bize tez-tez baş çekmeye başlayır. Evezinde xarici dünya müxtelif düşüncelerle bizi heveslendirir, vehdetden sapdırır. Bu, neyin gizli ve neyin aşkar olmasını Yaradan ile Onun mexluqatı fonunda eks etdiren varlığımızın en paradoksal qütbleridir. Ruhani seyahet bizi mexluqatdan geriye – Yaradana mehz bu sevgi mehveri boyunca yöneldir. Bu seyahetde biz öz şüurumuzun toxumlarını getirib Meşuqumuzun ayaqları altına seririk. Daha deqiq söylesek, biz vehdet meydanına ayrılığın qelbimizde oyanması ile daxil oluruq.
“Men gizli xezine idim ve bilinmek istedim, belelikle dünyanı yaratdım” (Hadith qudsi, Sacred Tradition). O,
»Oxu zalına keç