Ebdürrehman bey Haqverdiyevin hekayesini teqdim edir.


Mütrüb defteri

“Qasım emi, dur qapını ceftele;
Qorxuram adın yazıla deftere”.

Qasım emi kendde birinci şexs idi.

Neçe il yüzbaşılıq edib, axırda bir nefer onun üstüne şer atıb ki, guya Qasım yüzbaşı rüşvetxordur.

O sebebe möhrünü ve zencirini alıblar.

O da öz haqqında bu zülmü görüb, acıqla götürüb bir üç yüz tebeqe ağ kağıza möhür basıb.

İndi de o kağızlardan düşende tebeqesini üç manatdan, beş manatdan satır.

O kağızları alanlar onların üstünde onun-bunun adına köhne tarixle veksilden, icarenameden-filandan yazırlar... Metlebden uzaq düşdük.

Beli, Qasım eminin kendde artıq ehtiramı var.

Ondan meslehetsiz kendde heç bir iş görülmez.

Bu defe kend camaatı Qasım emini ehate etmişdiler.

Bildim ki, bir mühüm mesele müzakire olunur.

Yaxına geldim; gördüm Qasım emi bir daş üstünde eyleşib deyir:

“Camaat! Biz indiyedek dövletin heç bir emrinden boyun qaçırtmamışıq: qızıl pulu, tüstü pulu, dinme-ver pulu... hamısını öz vaxtında vermişik; biyara buyurublar, getmişik...

Amma indi bir defter getirib veribler mollaya.

Deyirler, gerek cemi kendde anadan olan uşaqlar bu deftere yazılsın.

Defterin de adına “mütrüb” defteri deyirler. Qardaş, bizim uşaqlarımızın adlarının o defterde ne işi?

Sabah da gelecekler ki, gelin arvadlarınızın adlarını yazdırın!

Canım rusun biri niye menim arvadımın adını bilsin?

Doğrusu, biz bu mütrüb defterini qebul eleye bilmeyeceyik.

Buna araba ile dovşan tutan rus deyirler.

Bu gün uşaqlarımızı deftere yazacaq, bir neçe ilden sonra gelib hamısını yığıb saldat aparacaq.

Biz, dübare deyirem, mütrüb defterini qebul elemeyeceyik!”

Men qabağa yeriyib dedim:

- Qasım emi! Bu qayda her dövletde var, uşaqların adlarını metrik defterine salırlar ki, lazım olan vaxt her birinin yaşı melum olsun.

Ele bil Qasım emiye bir gülle deydi; ayağa qalxıb hirsle elini döşüne çırpıb dedi:

- Men özüm mütrüb defteri. Her kesin sinnini

[1] 2 >>