Yer üzünde yaşayan çox insan heyatı boyunca bir çox xeyal qurar ve bunlara çata bilmek üçün çox çalışar. Kimi bu dünyaya istiqametli xeyallar qurarken, kimi de İslam uğruna ede bileceklerini ve bütün bunların özü üçün gözel neticesi düşüner, xeyal eder.
Yalnız bu dünyanı düşünen ve bütün planları ve istekleri bu dünya üzerine qurulan insanlardan bezileri, qurduqları xeyallara ele qapılarlar ki, çox vaxt gerçek heyatdan uzaqlaşarlar.
Meselen universitet imtahanına hazırlanan bir şagirdin ders çalışıb imtahanlara hazırlanmaq yerine, universiteti qazandığını ve mekteb heyatı boyunca neler edeceyini xeyal etmesi ya da tetil xeyalları qurması, bütün geleceyini menfi istiqametde tesir ede biler. Bunu bilerek işi buraxmaq ve xeyal qurmaq, eslinde gerçek olmayan bir dünyada eylendirilmek, başıboş gezmek kimi bir şeydir.
İnsan, heqiqi olmadığını ve bir müddet sonra xoşuna gelen bir dünya yaşadar xeyalında. Nefsini serhed tanımadan doyurmağı hedeflerken, itirdiyi zamanın ferqine çata bilmez. Xeyal qurmaq gözeldir, ancaq zaman süretle irelileyerken ve itirilebilecek tek bir saniye bele yoxken xeyallara dalmaq insanı böyük dağıtmalara sürükleyer.
Bu dünyaya geliş meqsedini nefsini doyurmaq olaraq düşünen insan üçün de yaşadığı heyat, xeyal aleminden ferqli deyil. Bu dünyanın keçici bir eylenme yeri olduğunu ve esl heyatın axiret yurdu olduğunu bildiyi halda insan, gerçek heyatı üçün heç bir şey etmirse ve bütün heyatını nefsini doyurmaq üçün yaşayırsa, ömürünü xeyal quraraq keçiren bir insandan heç bir ferqi qalmaz.
Dünya heyatı yalnız bir oyun ve bir eylenmeden başqası deyil. Qorxub-çekinmekde olanlar üçün axiret yurdu heqiqeten daha xeyirlidir. Yene de ağıl derk etmirsiniz? (Enam Suresi, 32)
Yaşanan bu xeyal alemini insana cazibedar ve bezekli gösteren şeytan, insanları sonu gelmeyecek isteklerle ve ehtiraslarla aldadaraq, sonunda ölüm olan bu dünyaya sıx bağlar. Ölümle birlikde esl heyata oyanan insan ise özüne tanınan müddeti oyalanarak keçirdiyi üçün
»Oxu zalına keç